چکیده:
هدف: در این پژوهش، ساختار مراکز درمان اعتیاد در ایران با بررسی دیدگاه صاحب نظران در این حوزه مورد بررسی قرار گرفت. روش: این مطالعه به روش تحلیل محتوای کیفی جهتدار با استفاده از ابزار مصاحبه انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد ساختار کنگره60 و انجمن معتادان گمنام، به ساختار ماموریت ویژه نزدیک است. به دلیل داشتن تقسیم کار محدود، سلسلهمراتب ساده و استراتژی ایدئولوژیمحور، دارای انعطافپذیری و پویایی است. اما، کمپ، مراکز اجتماعدرمانمدار و متادوندرمانی دارای ساختار آمیخته هستند. به این معنا که اگرچه ویژگیهایی از دیوان سالاری حرفهای در آنها دیده میشود اما بیشتر به دیوان سالاری ماشینی شبیهاند. نتیجهگیری: مراکز درمان اعتیاد چون دارای کادر و برنامههای تخصصی حرفهای در زمینهی درمان هستند به ساختار حرفهای نزدیکند. اما وجود انبوه مقررات، سیستم اداری گسترده و دقیق آنها را به ساختار دیوان سالاری ماشینی شبیه میکند.
خلاصه ماشینی:
از این رو، در این نوشـتار به بررسـی سـاختار مراکز درمان اعتیاد بر اسـاس تحلیل محتوای پروتکل های درمانی آن ها پرداخته شده است .
در حـال حـاضـــر، از مهم ترین مراکز درمـان اعتیـاد در ایران میتوان ـبه موارد ذیـل اشاره نمود: اجتمـاع درمـان مـدار: مرکز اجتمـاع درمـان مـدار بـه دنبـال اجرای بنـد ٢١ مـاده ٦٢ قـانون تنظیم بخشــی از مقررات مالی دولت مصــوب ٧٢/١١/٠٨، مجلس شــورای اســلامی به دو صــورت اقامتی یا نیمه اقامتی برای بازتوانی معتادانی که مایلند درمان شــان را بعد از مرحله سـم زدایی (ترک جسـمی) ادامه دهند ایجاد شـده اسـت .
Ronel, Gueta, Abramsohn, Caspi, 2.
با توجه به آن چه گفته شــد؛ اگر چه هر یک از مراکز درمان اعتیاد دارای ویژگیهای منحصــر به فردی اســت اما میتوان با توجه به تفاوت ها و شــباهت های آن ها به تعیین نوع سـاختار آن ها مبنی بر نظریات سـاختارشـناسـی مینتزبرگ ٢ (به عنوان یکی از معروف ترین و مهم ترین نظریه پردازان رشته مدیریت در زمینه بررسی سازمان ها و ساختار آن ها) پرداخت .
ـبا شـــمـارش فراوانی ســـاختـارهـایی کـه میتواـند ـبه شـاخص های هر یک از مراکز درمان اعتیاد نزدیک باشـد نوع سـاختار مرکز درمانی مورد نظر تعیین شـد.
همچنین برای تطبیق نتایج تحلیل محتوای انجام شــده با مصــاحبه های کارشــناســان مراکز درمان اعتیاد، نظر آن ها در مورد ویژگیهای هر یک از این مراکز جمع آوری شــده و در نهایت بر اســاس بیش ترین فراوانی نظرات پاســخ گویان در مورد هر یک از مقولات ساختاری، نوع ساختار تعیین شده است (جدول ٤).