چکیده:
این پژوهش، بر آن است تا ساختار واحدهای زبانی توصیفکنندة فعل و صفت در زبان عربی، را با آنچه در زبانهای فارسی و انگلیسی «قید» نامیده میشود، مقایسه کند. بررسی تطبیقی این ساختارها، برای پاسخ به این پرسش بود که آیا اصولا میتوان نقشی را که عموما قید نامیده میشود، در زبان عربی نیز بازیابی نمود. همچنین، آیا میتوان بر اساس شباهت ساختارهای قیدی، میان عربی از یک سو و فارسی و انگلیسی از سوی دیگر تعادلی ایجاد کرد که به شناسایی بهتر نقش قید در زبان عربی منجر شود. به این منظور، از شیوه دستور سنتی، که عموما مبتنی بر اعراب پایانی واژهها است و واحد دستوری را «واژه» میداند، صرفنظر شد. بر ین اساس، سازههایی، مبنای تحلیل قرار گرفت که در آن نقش ظاهر میشوند. در این تحلیل، از دستاوردهای دستور زایشی-گشتاری بهره گرفته شد و از استدلالهای نحوی مانند همپایگی، جانشینی و جابهجایی استفاده گردید. به این صورت که ابتدا یک نوع ساختاری قید با مثالهایی از انگلیسی و فارسی معرفی شدند. سپس، بررسی شد که این ساختار چگونه در عربی ظهور مییابد. در فارسی و انگلیسی علاوه بر واژههای قیدی، سازههایی مانند «گروه حرفاضافهای»، «گروه اسمی»، «گروه صفتی» و «جملهوارة قیدی» میتوانند در نقش نحوی قید ظاهر شوند. در پایان، یافتههای پژوهش نشان داد که همین سازهها در عربی نیز یافت میشوند، اما عموما با نامهای دیگر معرفی شدهاند. همچنین، یک ساختار ویژة قیدی معرفی شد که در زبانهای انگلیسی و فارسی نمونهای ندارد. این ساختار با نام «گروه قیدی» معرفی شد.
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی واحدهای زبانی «وصف فعل و صفت » در عربی با «قید» در فارسی و انگلیسی ١* محمد شکری ٢ دکتر علی نظری ٣ دکتر سید محمود میرزایی الحسینی ٤ تاریخ دریافت : ٠٨/ ٠٦/ ١٣٩٦ تاریخ پذیرش : ١٣٩٧/٠٤/٢٠ چکیده این پژوهش ، بر آن است تا ساختار واحدهای زبانی توصیف کنندة فعل و صـفت در زبان عربی، را با آن چه در زبان های فارسی و انگلیسی «قید» نامیـده مـیشـود، مقایسه کند.
آن چـه در این جا و در دستور زبان فارسی و انگلیسی به نام «قید» معرفی می شود، در دستور ساخت گـرا بـه انواع «واژگانی ، گروه اسمی ، گروه حرف اضافه ای ، جملۀ وابستۀ قیدی » و موارد مشـابه دسـته بنـدی ١ التراکیب الظرفیة می شود (٢١٠-٢٠٧ .
ب ) اسم به عنوان قید: در عربی ، گاه هستۀ اسمی کـه در نقـش قیـد فعـل ظـاهر شـده اسـت ، در زیرساخت جمله یکی از نقش های ویژة «گروه اسمی » مانند فاعـل ، مفعـول ، مبتـدا یـا گـروه اسـمی وابسته به حرف اضافه را داشته است : ٣٩.
آزمون همپایگی «گروه حرف اضافه ای » و «قید» در زبان عربی نیز اگر منجر به تولید جمله هـای دستوری شود، این فرضیه ثابت می شود کـه در زبـان عربـی «گـروه حـرف اضـافه ای » نقـش قیـدی می پذیرد: ااا ٦٦.
ایـن آزمـون نیز نشان می دهد که گروه حرف اضافه ای همان گونه که در فارسی یکی از ساخت های قیدی است ، در زبان عربی نیز می تواند نقش دستوری قید را بازی کند.