چکیده:
در این پژوهش تلاش شده است، مسائل اجتماعی نهفته در فیلمهای مستند دو دههی قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران (1357)، مورد شناسایی قرار گیرد. هدف، پاسخ به این پرسش است که با توجه به نسبی بودن مسائل اجتماعی نسبت به زمان و تـغییرات در نوع نگاه و ارزشهای مطلوب، در اثر دگرگونیهای بزرگ اجتماعی، چه تغییری در دید نسبت به مسائل اجتماعی رخ داده است؟ روششناسی پژوهش مبتنی بر پارادایم روش تحقیق کیفی بوده و از تکنیکهای تحلیل محتوا، با رویکردی نشانهشناسانه بهره گرفته شده است. در این پژوهش بیست و هفت فیلم، مورد بررسی قرار گرفت که سیزده فیلم مربوط به قبل و چهارده فیلم دیگر مربوط به بعد از انقلاب اسلامی ایران میباشد.
نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در فیلمهای مستند دوره بیست ساله قبل از انقلاب اسلامی ایران، به مسائلی از قبیل نابرابری، معضلات شهری (فقر، بیکاری، بیسوادی، انبوهی جمعیت، ترافیک، آلودگی محیط زیست، حاشیهنشینی، کمبود مسکن و بهداشت) و سنتگرایی، پرداخته شده است. در دوره بیست ساله بعد از انقلاب اسلامی، مسائلی همچون معضلات شهری (فقر، بیکاری، بیسوادی، انبوهی جمعیت، ترافیک، آلودگی محیط زیست، حاشیهنشینی، کمبود مسکن و بهداشت)، نابرابری آثار اجتماعی انقلاب(تشتت آراء و ایدئولوژیگرایی)، آثار جنگ، رابطهی انسان و طبیعت (سختی های مبارزه با طبیعت)، سنت گرایی و نیز بیماری مشاهده می شود. علی رغم مشاهده مشابهت مسائل مطروحه به لحاظ گونهشناسی، در دو دوره مورد بررسی، که اغلب مربوط به معضلات جوامع در حال توسعه می باشد، تفاوت های عمده ای از نظر نوع نگاه، ریشهیابی، طرز تلقی، برخوردها و شیوه ارائه راهکار، در فیلم های مستند مورد بررسی، به چشم میخورد.
In this research it has been attempted to identify the hidden concepts and issues in documentaries during two decades before and after Iran Islamic revolution. The purpose of this research is responding to this question:Considering the relativeness of social matters comparing to the time, what kind of change have happened in people’s points of view, desirable values and consequently the definition of social problems and issues?The films are analysed with 3 approaches:Functionalism, Conflict, deviation, from another point, the relationship between art and society is important, considering the elements of representation and power and reality.The research methodology is based on qualitative research and utilizing content analysis and narrative analysis with semiology approach.In this research 27 films were surveyed which 13 films are related to before Iran Islamic revolution and 14 films are related to after Iran Islamic revolution.The conclusions indicate that the main similarities researching problems and issue in the two periods are:The problems facing developing societies (poverty, unemployment, illiteracy, population growth, traffic, environment pollution, slum dwelling, shortage of house and hygiene and injustice) and main differences are related to revolutions social effects (dispersed view, ideological opinions) war, relationship between human being and nature and illness. Although regarding typology there are noticeable similarities in problems in the two periods however from different points of view, there are some great differences regarding finding roots, attitudes and tanking actions and finding solutions
خلاصه ماشینی:
شناسایی و مقایسة مسایل اجتماعی ایران از منظر فیلم های مستند (در دو دهة قبل و بعد از انقلاب اسلامی ١٣٨٠-١٣٤٠) زهره بیاد * بیوک محمدی **، ناهید مویدحکمت *** چکیده در این پژوهش تلاش شده است ، مسائل اجتماعی نهفته در فـیلم هـای مسـتند دو دهـه ی قبل وبعد از انقلاب اسلامی ایران (١٣٥٧)، مورد شناسایی قرار گیرد.
مسـأله مـورد توجـه پـژوهش حاضـر این است که با بررسی فیلم های مستند اجتماعی ساخته شـده در دو دوره (دو دهـه قبـل و بعد از انقلاب اسلامی ایران ) می خواهیم بدانیم در ایـن مقـاطع تـاریخی بـه جهـت وقـوع انقلاب ، با تغییر شرایط اجتمـاعی و سیاسـی و تغییـر ارزش هـا، چـه تعـاریف متفـاوتی از موضوعات و مسائل اجتماعی ارائه شده اند و در نتیجه چه گونه هایی از مسـائل اجتمـاعی مطرح بوده است .
نکته آخر این که چنین پژوهش هایی می تواند سرآغاز و مقدمه ای بر تحقیقات جـامع تـر و گسترده تری درباره مسائل و معضلات اجتماعی ، بـا بهـره گیـری از توانمنـدی هـای آثـار و تولیدات هنری در بیان واقعیات اجتماعی ، فراروی دانشجویان و پژوهشگران قرار گیرد هدف کلی ما در این بررسـی ، شناسـایی و مقایسـه مسـایل اجتمـاعی مطـرح شـده در فیلم های مستند دو دهه قبل و بعد از انقلاب ایران بر اساس روایت سازنـدگان فیلم هاست .