چکیده:
در طول یک دهه اخیر، مفهوم دولتهای شکننده به یکی از مفاهیم مهم سیاست بینالملل تبدیل شده است. این پدیده از جمله ویژگیهای برخی کشورهای خاورمیانه است. این دولتها مؤلفههایی از قبیل مداخله نظامی بیگانه، انتقال قدرت سخت و خشن، بحران مشروعیت، مشکلات زیست محیطی، ناکارآمدی نظام قضایی و اقتصادی و گسترش تروریسم دارند. دولت عراق پس از سال 2003، در گروه دولتهای شکننده قرار گرفته و در طول این سالها همواره در سطح نامطلوبی از ثبات ارزیابی شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و بهرهگیری از شاخصهای شکنندگی دولت در پی بررسی تأثیر دولت شکنندهی عراق در بروز تهدیدهای زیست محیطی نسبت به ج.ا. ایران است. یافتههای پژوهش نشان میدهد با توجه به شاخصهای دولت شکننده؛ وجود دولت شکننده عراق در همسایگی ج.ا. ایران سببساز بروز تهدیدهای زیست محیطی در جنوب غرب ایران میگردد.
During the last two decades, the concept of fragile state, has been appeared as one of the most important concepts of international politics. This phenomenon is one of the characteristics of middle east states. These states have elements such as military intervention of other states, violent and hard kind of regime change, legitimacy crisis, environmental problems, dysfunction of economic and legal system and spread of terrorism. Although internal effects of fragile states have been so more under the focus of researchers and analyzers, regional effects of these states especially in environmental field have been rarely under focus. Iraqi state has been evaluated as a fragile and unstable state from 2003 until now. The aim of the present research is to examine the effect of Iraq fragile state on environmental security of Islamic Republic of Iran. The main question of the research is “what are the effect of Iraq fragile state on environmental security of Iran?ˮ Findings of the research show considering the characters of fragile state, Iraq has an important role in environmental threats such as water deficit crisis, dust haze storms, air pollution, soil erosion caused by desertification and deforestation in neighbor state, Iran, especially in west parts.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس پـژوهش حاضـر بـا اسـتفاده از روش توصـیفی - تحلیلی به دنبال بررسی تأثیر دولت شکننده عراق بر امنیـت زیسـت محیطـی ایـران اسـت و در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که ، تأثیر دولت شکننده عراق بر امنیت زیسـت محیطـی ایران چه می باشد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه به شاخص های دولت شکننده ؛ وجود دولت شکننده عراق در همسایگی جمهوری اسلامی ایران سبب سـاز بـروز تهدیـدهای زیسـت محیطی بویژه در غرب ایران از جمله بحران کم آبی ، طوفان ریزگردهـا، آلـودگی هـوا، فرسـایش خاک در پی بیابان زایی و تخریب مراتع و جنگل زدایی به عنوان آشکارترینُ بعد امنیت در حـوزه زیست محیطی و زیست شهروندان می گردد.
پیامدهایی همچون افزایش مرگ و میر انسانی به دلیل آلـودگی آب ، خاک و هوا، فرسایش خاک، گسترش جنگل زدایی، کاهش زمین های کشاورزی، افـزایش مصرف منابع ، گسترش بیابان زایی، افزایش کشمکش بر سر منابع ، تغییرات آب و هـوایی، افزایش خطر طوفان های شنی، پدیده ریزگردها، تخریب مراتع ، اخـتلال در چرخـه هـای تولید غذا با از بین بـردن گونـه هـای گیـاهی و جـانوری، گرمـایش کـره زمـین ، بـارش باران های اسیدی، تخریب لایه اُزن ، وارونگی دمایی و ده هـا پیامـد دیگـر کـه مسـتقیم و غیرمستقیم امنیت انسان ها را از طریق تهدید امنیت زیست محیطی به مخاطره می انـدازد، باعث شده است تا این مسأله به نگرانی مهمی برای محققان و پژوهشگران تبدیل گردد.