چکیده:
در متندرخت آسوریگ شش بار فعلی با صورت نوشتاری غئضتآمده که هنوز خوانش درستی از آن به دست داده نشده است. بافت عباراتی که این فعل در آنها آمده است نشان میدهد که این فعل، باید معادل ast باشد. پژوهشگران بر سر خوانش این فعل اختلاف دارند و آن را به صورتهای ast/ hast، est، ēst و āsēd خواندهاند. در این مقاله کوشش میشود با توجه به صورت فعلی وسذصتدر همین متن و صورتهای ایذ/ اید در گونه فارسی هروی و هی در زبان کهن گرگانی، پیشنهادی تازه درباره خوانش این فعل داده شود.
In a Middle Iranian text, Draxt-iAsurig, we face an ambiguous verb six times, which is writtenغيضت and no one has proposed any convincing transcription for that. The phrases before and after of this word show that the function and the meaning of this verb must be equivalent to “ast” (=is). The researchers have not accede to a same reading about this verb and have suggested different transcription such as “ast/ hast”, est” “est”, ased”. In this article, we try to propose a new suggestion for reading غيضت, according to another written form of this verb “و سذصت” in Draxt-iAsurig, and the words “ایذ/ اید” in Heravi dialect and “هی” in the old dialect of Gorgan.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله کوشش میشود باتوجهبه صورت فعلی وسذصت در همین متن و صورتهای ایذ/ اید در گونۀ فارسی هروی و هی در زبان کهن گرگانی، پیشنهادی تازه دربارۀ خوانش این فعل داده شود.
احتمالاً به این دلیل که فعل مضارع سوم شخص مفرد از مادۀ ah- صرف نمیشود و بهجای آن صورتِ ast در این شخص و شمار کاربرد دارد، هنینگ شناسۀ ēd را برای فعلِ وسذصت در نظر نگرفته و به این ترتیب آن را در هماهنگی با خوانش خود از فعلِ غئضت (فعل ربطی est و گونهای گویشی از ast) در دیگر بخشهای متن est خوانده است.
هزوارشِ baw- در متون پهلوی اشکانی کتیبهای YHW(H)- و YHY- است (Gignoux 1972: 67)؛ ضمن اینکه در دیگر بخشهای همین متن هزوارش فارسی میانۀ YHW(W)N- برای فعل baw- آمده است.
صرف فعل (a)h- در پهلوی اشکانی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع: (Durkin-Meisterernst 2004: 31-34; Gignoux 1972: 53, 54) در پهلوی اشکانی کتیبهای هزوارش HWH- و HWY- برای مادۀ فعلی (a)h- دیده میشود (Gignoux 1972: 53, 54) و در فارسی میانۀ کتیبهای نیز همانند متون فارسی میانۀ کتابی هزوارشِ HWE برای فعلِ h- بهکار رفته است (MacKenzie 1971: 39).
شواهد بازمانده از فعل (a)hēd در متون فارسی نو در متون دورۀ میانه از این صورت صرفی فعلِ (a)h- شاهدی در دست نداریم، اما شواهدی از دورۀ نو در دست است که میتواند تأییدی باشد بر کاربرد این فعل در برخی گونههای زبانی پهلو و مناطق نزدیک بدان که نسخۀ آغازینِ متن درخت آسوریگ آنجا تصنیف شده است.