چکیده:
شایستهگزینی از آنجایی که ارتباط مستقیم با پیشرفت و برقراری عدالت و حاکمیت مطلوب در جوامع دارد، مورد توجه اکثر نظامهای سیاسی قرار گرفته است و میتوان آن را اصلی مفروض برای یک دولت مردمسالار، پاسخگو و کارامد لحاظ کرد. برای رسیدن به نظام اداری کارامد و صحیح باید اصل شایستهگزینی را در حقوق استخدامی بر مراحل مختلف استخدام عمومی حاکم کرد. مراحلی که هر کدام از آنها برای تحقق شایستهگزینی و عدالت حائز اهمیت هستند؛ عبارتند از: ورود به خدمت، انجام خدمت (حین خدمت) و ارتقای شغل. مراحلی که هر یک باید در پرتوی حاکمیت قانون در سطوح شکلی، نوعی و ماهوی، موجب کارامدی نظام اداری در ارائه خدمتعمومی به شهروندان شده و به طور نسبی هم کارمندان و هم شهروندان اذعان به جریان عدالت در تصدی پستهای عمومی نمایند. در این مقاله نگارندگان با طرح این پرسش که چگونه میتوان شایستهگزینی را در نظام استخدامی حاکم کرد؟ به مطالعه این اصل در نظام حقوق استخدامی ایران و آمریکا میپردازند.
خلاصه ماشینی:
دولت باید در سه مرحله ورود فرد به خدمت ، حین انجام خدمت و به خصوص ارتقای جایگاه در طی خدمت ، مستخدمان را به دقت زیر نظر داشته باشد و سعی کند در هر یک از این مراحل نه از باب تسامح بلکه به جهت خطیر بودن صیانت از منافع عمومی و احترام به حاکمیت قانون بادقت و سخت گیری عمل نماید تا افراد شایسته ای که به طور کلی دو ویژگی تعهد به قانون و تخصص برای انجام آن را در راستای ارائه بهینه خدمات عمومی دارند، وارد عرصه خدمات عمومی کشور شوند.
براساس اصل شایستگی در آمریکا همه کارکنان و متقاضیان برای استخدام باید در تمام جنبه های مدیریت پرسنل بدون توجه به وابستگی سیاسی، نژاد، رنگ ، مذهب ، ملیت ، جنسیت ، وضعیت تأهل و سن رفتار عادلانه و منصفانه ای داشته باشند تا بدین سبب حریم خصوصی افراد و حقوق اساسی اداره حفظ گردد و شرایط ورود افراد شایسته از اقشار مختلف مردم، فراهم شود.
قانون فدرال بازنگری خدمات مدنی ١١٩٧٨ آمریکا، نه ضابطه جهت استقرار شایسته گزینی در حقوق استخدامی و اداری آمریکا، بیان نموده که ضابطه نخست این قانون عبارت است از: استخدام و انتخاب کارمندان از همه اقشار بدون هرگونه تبعیضی از جمله وابستگی سیاسی، نژاد، رنگ ، مذهب ، ملیت ، جنس ، وضعیت تأهل و سن ؛ به عبارت دیگر، وجود فرصت برابر جهت ٢ رقابت آزاد و عادلانه .
DeSario, Nicole (2003); Reconceptualizing Meritocracy: The Decline of Disparate Impact Discrimination Law, Harvard Civil Rights- Civil Liberteis Law Review, vol 38, 479-511 Edwards, J.