چکیده:
یکی از موضوعات عمدة شعر معاصر عربی، عرفان است که از دیرباز، میان شاعران زبان عربی جلوهای خاص داشته است و آنها با بهرهگیری از افکار ناب عرفانی، اشعاری زیبا و دلنشین سرودهاند. اگرچه در دورة معاصر، آموزههای عرفانی شاعران عارف مسلک گذشته نظیر ابن عربی دیگر نمود پیدا نمیکند؛ اما از آنجا که عرفان با جان و دل مردم ایران آمیخته است و شعر بهترین حوزه برای نمودار کردن عواطف و افکار درونی شاعر است، میتوان جلوههایی از این اندیشههای ناب را در اشعار این دوره هم مشاهده کرد.بدر شاکر سیّاب از جمله شاعران نوگرا و شهیر ادبیات معاصر عربی میباشد، و مضامین حکمی و عرفانی بخشی از مضامین ناب دیوان اشعار وی را تشکیل میدهد؛ سیّاب با بهرهگیری از مفاهیمی عارفانه همچون مرگ و فناء، تجرید، وحدت وجود، آفرینش هستی، مسأله عشق، نوع نگاه به خداوند به قصاید خود روح و جان تازهای بخشیده است. در این جستار نگارنده با روش توصیفی تحلیلی به پردازش دادهها براساس مؤلفههای عرفان در شعر بدر شاکر سیّاب میپردازد.
خلاصه ماشینی:
بدر شاکر سیّاب از جمله شاعران نوگرا و شهیر ادبیات معاصر عربی میباشد، و مضامین حکمی و عرفانی بخشی از مضامین ناب دیوان اشعار وی را تشکیل میدهد؛ سیّاب با بهرهگیری از مفاهیمی عارفانه همچون مرگ و فناء، تجرید، وحدت وجود، آفرینش هستی، مسأله عشق، نوع نگاه به خداوند به قصاید خود روح و جان تازهای بخشیده است.
حقّق در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به تحلیل مفاهیم ناب عرفانی همانند وحدت وجود، تجرید، شهادت عرفانی، فناء و بقاء، مرگ و همنشینی عرفانی با شب در دیوان اشعار بدر شاکر سیّاب طلایه دار شعر نوگرای عربی خواهیم پرداخت.
سیّاب در قصیده «شهداء الحریّة» دیدگاهی عرفانی نسبت به مسئله شهادت دارد او شهادت را همچون فتحی مبین از سوی خداوند میداند، در دیدگاه بدر شاکر سیّاب شهادت از بین رفتن وجود نیست بلکه به طرف مقصود عالی خود پرواز کردن است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ترجمه: (مرگ او را دربرگرفت پس هستی برای مجد و عظمت مآتم گرفت و مشرق و مغرب زمین سیاه پوش شد جوانانی که فرزندان جهاد را به بزرگی رهنمود میسازد درحالیکه قدرت دشمن سپاهیانش را در هم شکسته است.
چه کسی شاعر را در بغداد به صلیب کشید؟ چه کسی دو دستش صاحب کاسة چشمانش خرید؟چه کسی تاج را به عنوان خاری بر آن قرار داد؟) بدر شاکر السیّاب خداوند را محیی و ممیت میداند و ابیات نخستین خود بر این باور است که مرگ و زندگی دست خداوند باری تعالی میباشد اعضاء و جوارج انسان ارمغانی است از سوی خداوند.