چکیده:
در راستای تقلیل خطای کارگزاران و بالا بردن کیفیت عمل و ارتقای ضریب اطمینان در حسن انجام وظایف در جوامع مختلف امروزی مطلوبیت نظارت و نقد و بررسی و پاسخگویی کارگزاران اثبات گردیده است . در این خصوص پرسش اصلی این است که چرا مردم حق دارند بر کارکردهای حکومت و کارگزاران خویش نظارت نمایند و اگر انتقاد و اعتراضی دارند آن را اظهار نمایند و امور را تغییر دهنددر این رابطه نگاه فقه چیست ؟ نگارنده در این تحقیق با مراجعه به پاره ای از منابع مرتبط و آیاتی از قرآن و روایاتی از معصومین(ع) و اندیشمندان ... و با روش استنادی و تحلیلی به تشریح چگونگی نظارت و نقد و بررسی عملکرد کارگزاران توسط شهروندان پرداخته و به این نتیجه رسیده است که این شیوه اگر منطبق با فقه ارائه گردد و به آن فراخوانده شود کارائی بیشتری به نظام اسلامی میبخشد . و میتواند در ارائه الگوی نظام اسلامی شیعی نقش مهم تری را ایفا کند .
In order to reduce the error of the brokers and improve the quality of the operation and improve the reliability coefficient in the good performing of tasks in various contemporary societies, the utility of supervision, review and accountability of brokers has been proven. In this regard, the main question is why people have a right to oversee the functions of their government and their agents, and if they are criticized and protested, they will express it and change things. What is the point of view of the jurisprudence? The author of this research, by referring to some related sources, verses from the Quran, and narrations from the Infallibles (as) and thinkers ... and by citation and analysis, outlines how to monitor and review the performance of agents by the citizens, and to this It has been concluded that this method, if provided in accordance with jurisprudence, is called to bring more efficiency to the Islamic system. And can play a more important role in presenting the pattern of the Shi'a Islamic system.
خلاصه ماشینی:
com١١٠ مقدمه انتقاد و اعتراض از جمله حقوق و آزاديهاي سياسـي شـهروندان بـه شـمار مـيرود کـه در نظام هاي مردم سالار هر چند با تفاوت هايي به رسميت شناخته شده است ، حکومت اسلامي نيـز با توجه به اينکه نسبت به جايگاه مردم در عرصه سياسي رويکردي مثبت داشته و به نقش فعال آنان اعتراف دارد، از اين رو نميتواند به اقتضاي ويژگي مردم سالاري؛ در زمينه شناسايي حقوق و آزاديهاي مردم موضع شفاف و صريح نداشته باشد.
لذا ميتوان سؤال کليدي را بـدين صورت شکل بندي کرد که به چه دليل کارگزاران و مسئولان نسبت به نقد و اعتراض شهروندان بايستي پاسخگو باشند؟ و در اين رابطه نگاه فقه اماميه چيست ؟ بر اين اسـاس در ايـن پـژوهش تلاش شده است تا ابتدا از طريق مطالعه کتابخانه اي و فيشبرداري و اسنادي به بررسـي ادبيـات نظري و پيشينه پژوهش پرداخته شود، و در نهايت بر اين اساس روش مـورد اسـتفاده داده هـاي جمع آوري شده تحليل و تبيين گردد.
خداونـد بـا آنکـه احاطـه عملـي کامـل بـه هسـتي و آفريده هاي خويش دارد و در مقام لايسئل عما يفعل (قرآن کريم ، انبيا : ٢٣) (بازخواست نميشود از آنچه ميکند) نشسته است با اين همه اجازه انتقاد و طرح مسئله را ميدهد.