چکیده:
شناخت پتانسیلهای طبیعی به عنوان بستر فعالیتهای انسان، پایه و اساس بیشتر برنامهریزیهای محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل میدهد. در این راستا ویژگیهای اقلیمی و عناصر آن در پراکندگی فضایی و شکل گیری رفتار محیطی جوامع انسانی نقش تعیین کنندهای ایفا میکنند، تا آنجا که امروزه مطالعات و بررسیهای بیوکلیمای انسانی، پایه و اساس برنامهریزیهای شهری، عمرانی، سکونتگاهی، معماری، جهانگردی و غیره است. در این پژوهش، آسایش یا عدم آسایش انسان در شهرستان بهبهان بر اساس مدلها و شاخصهای زیست اقلیمی بیکر، ترجونگ، فشار عصبی و TCI با استفاده از دادههای آماری 20 ساله (2013-1994) مورد بررسی قرار گرفت و بهترین زمان برای انجام فعالیتهای محیطی و گردشگری در این شهر تعیین شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که شاخص سوزباد مطابق با فعالیتهای اقلیمی منطقه عمل ننموده است و سایر شاخصهای بیوکلیمایی مورد استفاده، توانایی آشکارسازی دورههای آسایشی و عدم آسایشی بهبهان را دارند و با وجود برخی تفاوتهای جزئی، نمودهای نسبتاً همگونی از اقلیم آسایشی شهر ارائه میدهند. بررسیها نشان داد که بهبهان در طول سال با داشتن تنوع بیوکلیمایی، از شرایط بسیار گرم تا بسیار خنک برخوردار است، طی اواخر بهار و تا طول تابستان از محدوده آسایش زیست اقلیمی خارج است و با پایان فصل پاییز و زمستان در ماههای گذار از گرما به سرما (آبان و آذر ماه) و سرما به گرما (اسفند ماه) اقلیم بهبهان به شرایط آسایش انسانی نزدیک میشود. در مجموع پاییز و زمستان برای انجام فعالیتهای محیطی و گردشگری در بهبهان مناسب و ایدهآل است.
Recognition of natural potentials as the basis of human activities forms the foundation of the environmental planning and arrangement. In this regard the climate characteristics and its factors have an essential role in the spatial dispersion and forming environmental activities of human societies, as today's studies and surveys on human being are the bases of urban, developmental, residential, architecture, tourism planning. In this study, man’s comfort or discomfort in Behbahan has been studied based on the existing living climate models and bioclimatic indexes of Beiker, Terjong, stress and TCI have all been studied using the statistical data during 20 years (1994 - 2013), and is the best time for doing the environmental and tourism activities in this city were determined. The results showed that wind chill index has not been based on the climatic activities. The other bioclimatic indexes which were used in the study were the ability of showing comfortable and discomfortable periods of Behbahan which in spite of few differences, they show the similar pictures of the city’s climate comfort .The study showed that Behbahan with bioclimatic variety during the year has both warm and very cool weather. There is not good comfort in the last month of spring and during summer in this city. When autumn finishes and the weather becomes cool (November and December) or when later it starts to become warm (March), Behbahan has a more comfortable condition for people. Totally autumn and winter are suitable for environmental activities and touring in Behbahan.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، آسایش یا عدم آسایش انسان در شهرستان بهبهان بر اساس مدل ها و شاخص های زیست اقلیمی بیکر، ترجونگ ، فشار عصبی و TCI با استفاده از دادههای آماری ٢٠ ساله (٢٠١٣-١٩٩٤) مورد بررسی قرار گرفت و بهترین زمان برای انجام فعالیتهای محیطی و گردشگری در این شهر تعیین شد.
صفایی پور و همکاران (١٣٩٢:١٩٣) در مطالعه ای به بررسی شاخص های زیست اقلیمی مؤثر بر ارزیابی آسایش انسان در شهر شیراز پرداختند، نتایج نشان داد که شیراز در طول سال با داشتن تنوع بیوکلیمایی، از شرایط گرم تا بسیار خنکی برخوردار بوده، طی فصول زمستان و تابستان از محدوده آسایش زیست اقلیمی خارج و با آغاز فصول بهار و پاییز در ماههای گذار از سرما به گرما (فروردین ) و گرما به سرما (آبان) اقلیم شیراز به شرایط آسایش انسانی نزدیک شده است .
مزیت این شاخص نسبت به سایر روش ها، پیچیدگی کمتر از نظر محاسبات، امکان برآورد مقادیر شاخص برای ماه ها و دورههای بعدی گردشگری و کاربردی بودن آن برای کاربران بخش گردشگری که ممکن است اطلاع چندانی از علم اقلیم شناسی نداشته باشند، ضمن اینکه این شاخص از کلیه متغیرهای مهم اقلیمی یعنی دما، رطوبت ، بارش، باد و ساعات آفتابی که مجموعه شرایط حراتی بدن انسان را کنترل میکنند، در ارتباط با فعالیتهای محیطی استفاده می کند (ساری صراف، ١٣٨٩) و از طریق فرمول زیر محاسبه میشود: فرمول شماره ١: (به تصویر صفحه رجوع شود) در این رابطه CID شاخص راحتی در طول روز بوده که خود شامل میانگین حداکثر روزانه دما (Tamax) و میانگین رطوبت نسبی (RH) میباشد، CIA شاخص راحتی روزانه بوده که شامل میانگین روزانه دما و میانگین رطوبت نسبی میباشد.