چکیده:
فرآیند ارتقای روابط اجتماعی در محلات مسکونی به عنوان بخشی از مکانیسم بهبود سلامت و تندرستی ساکنان، زمینهای ارزشمند برای طراحان و برنامهریزان فراهم میآورد تا با مهیاسازی مولفههای کالبدی محلات مسکونی در تحقق این هدف نقشآفرین باشند. پژوهش حاضر تلاش مینماید تاثیرات چگونگی دسترسی ساکنان را در قالب نفوذپذیری خیابانها بر سطح همبستگی اجتماعی و سلامت روانی آنها در پنانگمالزی بصورت تجربی بیازماید. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی میباشد و دادههای مورد نیاز با استفاده از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه از میان نمونه آماری 271 نفر جمعآوری شدهاند. تجزیه و تحلیل دادهها با بهرهگیری از نرمافزارهای SPSS و AMOS در قالب آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. یافتههای تحقیق نشانمیدهد نفوذپذیری بر میزان همبستگی اجتماعی و سلامت ساکنان تاثیرگذار میباشد. نقش میانجیگرایانه همبستگیاجتماعی در رابطه بین نفوذپذیری و سلامت ساکنین نیز توسط نتایج تحقیق تائید شد. براین اساس، در بخشهایی از محله مسکونی که نفوذپذیری کمتری وجود داشت، ساکنان همبستگیاجتماعی بیشتری را تجربه کردهاند و سلامت عمومی بالاتری را گزارش دادهاند. علاوه براین، نتایج این تحقیق موید این نکته خواهد بود که ورود افراد غریبه به قلمرو نیمهعمومی محله، انگیره ساکنین را جهت ارتباطات با یکدیگر کاهش میدهد. همسویی یافتههای این تحقیق با نتایج پژوهشهایی که به دنبال گسترش خیابانهای بنبست و گذرهای کمتر نفوذپذیر در جهت خلق فضاهای قابل دفاع در محلات مسکونی هستند، میتواند این ایده را شکل دهد که تقویت نظام سلسله مراتبی فضا و کنترل دسترسیها در محلات مسکونی میتوانند علاوه بر ارتقای همبستگی در جهت سلامت ساکنین نقشآفرینی نماید.
Increasing community relations in residential neighbourhoods is part of mechanisms of improving residents’ health and wellbeing. It provides a great opportunity for designers and planners to achieve high quality and sustainable residential developments. Certain characteristics of the neighbourhood can affect residents’ behaviour in the neighbourhood environment. The current study focuses on the impact of street permeability and accessibility on residents’ social cohesion and health in a sample of 271 residents in Penang, Malaysia. The study is quantitative in nature and is based on both descriptive and inferential statistics. The required information was collected based on on-site observation and a questionnaire survey. Four research hypotheses were advanced and tested using the structural equation modelling on a priori hypothesised conceptual model. We also investigated the mediating effect of social cohesion on the relationship between permeability and health. This study employed the structural equation modelling approach to analyse the data using SPSS and AMOS software. The results of analysis indicated that permeability has significant impacts on social cohesion and health. Findings also indicated that social cohesion mediates the relationship between permeability and health. Residents living in highly permeable streets are more likely to receive a low social cohesion and health, meaning that those living in cul-de-sacs perceived higher levels of social cohesion and subsequently, higher health than those living in through roads. This suggests that road hierarchy in residential areas has positive impact on social cohesion and health. Therefore, based on the study findings, we suggest that local planning authorities need to pay attention to some important matters of neighbourhoods such as street permeability and road hierarchy.
خلاصه ماشینی:
همسویی یافته های این تحقیق با نتایج پژوهش هایی که به دنبال گسترش خیابانهای بن بست و گذرهای کمتر نفوذپذیر در جهت خلق فضاهای قابل دفاع در محلات مسکونی هستند، می تواند این ایده را شکل دهد که تقویت نظام سلسله مراتبی فضا و کنترل دسترسیها در محلات مسکونی می توانند علاوه بر ارتقای همبستگی در جهت سلامت ساکنین نقش آفرینی نماید.
با ظهور مفاهیم جدید در سه دهه اخیر، علیرغم اعتقاد به تأثیر طراحی بر رفتار انسانها در محیط های اجتماعی در میان معماران و شهرسازان، امروزه بحث تأثیر الگوی محلات مسکونی بر ساختارهای اجتماعی بطور فزاینده ای در حال گسترش است (امینی و همکاران، ١٣٩٣)، به گونه ای که در رابطه با تأثیر محیط ساخته شده بر سلامت انسان، اخیرا مفهوم جدیدی تحت عنوان ارتقای سلامت بواسطه طراحی محیطی ١ مورد توجه قرار گرفته است ( & Kent .
علاوه بر مطالعات تجربی 1 Health Promotion Through Environmental Design (HPTED) 2 Oscar Newman اندکی که درخصوص رابطه بین ویژگی های طراحی و روابط اجتماعی وجود دارد، در مطالعات پیشین ، تنها به تفاوت نوع خیابان و فراوانی جرم در انواع خیابان ها پرداخته شدهاست .
1 Macro-scale اگرچه تعدادی از مطالعات، از معناداری روابط میان نوع خیابان (نفوذپذیری) و همبستگی اجتماعی (چه مثبت و چه منفی) در محله سخن گفته اند (٢٠١٠ ,Mason ;٢٠٠٤ ,Hillier)، اما تحقیقاتی نیز به عدم وجود این رابطه در فضاهای مسکونی اشاره کردهاند (١٩٦٧ ,Gans) و بخشی از باورهای رایج کنونی را به چالش کشیده اند.