چکیده:
امروزه مخاطرات محیطی و مقابله با آنها از جمله مهمترین دغدغه های پژوهشگران در زمینه برنامه ریزی محیطی و مدیریت بحران می باشد. پدیده سیل به عنوان یکی از پرخطرترین بلایای طبیعی است که در مدیریت بحران باید نگاه ویژه ای را به آن معطوف داشت. پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی به صورت نقشه های طبقه بندی شده به عنوان یکی از مهمترین کارها در زمینه کاهش خطرات سیل و پیشگیری از وقوع آن است. در این پژوهش با استفاده از مدلهای فرآیند تحلیل شبکه و منطق فازی و با استفاده از 10 پارامتر طبیعی و انسانی (شیب زمین، جهت شیب، انحنای پلان و پروفیل، کاربری زمین، بارش، جنس زمین، خاک شناسی، تراکم پوشش گیاهی و تراکم شبکه آبراهه) حوضه رودخانه لیقوان چای از نظر پتانسیل سیل خیزی مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج بدست آمده از تحقیق بخشهای جنوبی حوضه با قرارگیری در پهنه-های با پتانسیل خیلی زیاد و زیاد، به عنوان سیلخیزترین بخشهای حوضه معرفی شده اند و به ترتیب 11 و 6/ 23 درصد از مساحت حوضه را شامل میشوند. کلاس پتانسیل کم و خیلی کم مناطقی هستند که اغلب با کاربری کشاورزی و باغات، سازندهای با نفوذپذیری بالا و شیب کم و ارتفاع پایین مشخصه سازی شدهاند. این مناطق به ترتیب حدود 7/ 22 و 3/ 12 درصد مساحت حوضه را شامل میشوند. از نظر توزیع فضایی بیشترین تمرکزشان در بخشهای پایینی حوضه و در زمین-های پست و کم شیب است که در آنها به دلیل شیب کم و عمق زیاد رسوبات و مواد نفوذپذیر امکان نفوذ بیشتر بارشها وجود دارد و قدرت تولید رواناب این مناطق در مقایسه با سایر بخشها بسیار کم می باشد.
Today, environmental hazards and deal with them is one of the most important concerns for researchers in the field of environmental planning and management of the crisis. In crisis management, flood risk is one of the riskiest natural disasters that have to special look to it. One of the most important tasks in the field of flood mitigation and prevention of occurrence is zoning of potential flooding and classification of the flood risk. In this study Lighvan River Basin has been studied in terms of potential flooding by using ANP and fuzzy logic models and using of natural and human parameters (Land slope, aspect, plan and profile curvature, land use, precipitation, material of land, soil, vegetation density and drainage density). According to results of the research the southern part of Basin (classes with great and high potential) have been introduced as areas prone to flooding that are included respectively 11 and 23.6 percent of the area. More areas with low and very low potential are in areas that are characteristic of often with agriculture and gardens, formations with high permeability and slow slope and low altitude and are included respectively 22.7 and 12.3 percent of the area. These areas mostly are concentrated in the lowlands and slow slope and lower part of the basin where the due to the slow slope and deep sediments and permeable materials have high the posibility of influence precipitation and runoff in this area is very low respective to the other sectors.
خلاصه ماشینی:
1 موسی عابدینی 2 ابراهیم بهشتی جاوید پهنه بندی خطر وقوع سیلاب حوضه آبخیز لیقوان چای با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه و سیستم اطلاعات جغرافیایی تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٠٢/٢٩ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/١٢/٢٥ چکیده امروزه مخاطرات محیطی و مقابله با آن ها از جمله مهم ترین دغدغه های پژوهشگران در زمینه برنامه ریزی محیطی و مدیریت بحران میباشد.
در این پژوهش با استفاده از مدل های فرآیند تحلیل شبکه و منطق فازی و با استفاده از ١٠ پارامتر طبیعی و انسانی (شیب زمین ، جهت شیب ، انحنای پلان و پروفیل ، کاربریزمین ، بارش ، جنس زمین ، خاکشناسی، تراکم پوشش گیاهی و تراکم شبکه آبراهه ) حوضه رودخانه لیقوان چای از نظر پتانسیل سیل خیزی مورد بررسی قرار گرفته است .
به دلیل اهمیت خاص مخاطرات ناشی از سیلاب در منطقه ، با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه ٣ و توابع فازی پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی در محیط نرم افزار ArcGIS برای حوضه آبخیز لیقوان چای انجام شده است .
نتیجه گیری در این پژوهش با استفاده از ١١ پارامتر طبیعی شامل شیب زمین ، جهت شیب ، طول شیب ، انحنای پلان و پروفیل ، کاربری زمین ، بارش ، جنس زمین ، خاکشناسی ، تراکم شبکه آبراهه و تراکم پوشش گیاهی و با به کارگیری مدل های فرآیند تحلیل شبکه و منطق فازی پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی حوضه رودخانه لیقوان مورد پژوهش قرار گرفت .