چکیده:
بررسی روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این پژوهش روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی دشت مازندران با استفاده از اطلاعات 24 حلقه چاه پیزومتری طی دوره آماری 1373-1389 تحلیل شد. بدین منظور از آزمونهای ناپارامتری مان_کندال و اسپیرمن جهت تحلیل روند استفاده گردید. قبل از انجام آزمون، اثر ضریب خودهمبستگی معنیدار مرتبه اول از سری دادهها حذف گردید. برای هر سری زمانی، شیب خط روند با استفاده از روش تخمین گر Senمحاسبه شد. متغییر های هیدروژئوشیمیایی مورد بررسی شامل مجموع کاتیون ها، مجموع آنیون ها، PH ، TH، EC ، TDS و SAR می باشد. نتایج شیب خط روند نشان داد روند تغییرات غلظت تمام متغیرهای کیفی آب زیرزمینی، در 43 درصد از متغییرها روبه کاهش ودر57 درصداز متغییرها رو به افزایش است. داد همچنین نتایج دو آزمون مان کندال و اسپیرمن بترتیب نشان داد بیشترین روند مثبت مربوط به متغیرEC (معادل56/3= Z) و متغیرکل مواد محلول (TDS) با آماره Z(7.14) می باشد. در مجموع نتایج نشان داد افزایش غلظت مواد شیمیایی و افت کیفی آب چاه های دشت مازندران درتمام ایستگاههای پیزومتری وجوددارد.
Understanding the changes in groundwater quality has an important role on the planning and sustainable management of water and soil resources in any region. In this study, trends of groundwater quality of mazandaran plain using the information of the 24 piezometric wells were analyzed during 1994– 2011. For this purpose, the non – parametric Mann – Kendall and Spearman method were used. Before conducting the MK test, the effect of significant lag – 1 serial correlation was removed from the data set. Hydro - geochemical variables that analyzed were the total Anions, total Cations, pH, EC,TDS, SAR, which were measured once in a year, wet and dry periods. The magnitudes of trends were computed using the Sen’s estimator method. The results showed that the line slope of the density changes of groundwater qualitative variables was downward in 43 percent of variables and upward in 57 percent of them. The results of our tests showed that Kendall and Spearman were positive trend related to variable EC (the equivalent of 56/3 = Z) and Mtghyrkl dissolved solids (TDS) with statistic Z (7.14), respectively. The results were also indicative of the increase in chemical density and the decrease in quality of the well water in Mazandaran plain at all piezometric stations.
خلاصه ماشینی:
جهت بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب زیرزمینی دشت قزوین از آزمون های ناپارامتری مان کندال استفاده نمودند و به این نتیجه دست یافتند که با افزایش افت سطح آب ، مقادیر TDS وEC آب های زیرزمینی دشت قزوین روند نزولی داشته است ,Mohammadi et al) ١٠ :٢٠١٢).
در این روش آماره S برای ماه g ام و ایستگاه k ام به شرح زیر محاسبه می گردد (٧ :٢٠٠٧ ,Panda et al): رابطه (١) i˂j≥n≥ ∀ ,Xigk( –Xjgk ) ١+١−=∑١−∑=Sgk که در آن n تعداد داده های سری می باشد و sgnθ تابع علامت و θ تفاضل دو مشاهده در هر یک از پارامترهای مورد بررسی در سال های مختلف i و j بوده که به صورت زیر تعریف می شود: رابطه (٢) Sgn () = {0 =0 1 >0 −1 مان و کندال نشان دادند که وقتی ١٠ ≥ n باشد، آماره S تقریبا به طور نرمال توزیع شده و دارای میانگین صفر و انحراف معیار زیر است : رابطه (٣) (gg)k = [(−1)(2+5)−∑(−1)(2+5)] 18 که در آن d تعداد داده های یکسان در سری زمانی می باشد.
) جدول ٣- نتایج حاصل از شیب خط روند (β) برای تغییرات برخی از متغیرهای آب زیرزمینی دشت مازندران سالانه (١٣٧٣-١٣٨٨) Table 3- Results of trend line slope (β) forvariations of some groundwater variables in Mazandaran plain (1378-1383) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتیجه گیری در پژوهش حاضر روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی دشت مازندران را در ٢٤ چاه پیزومتری در طی سال آماری (١٣٧٣-١٣٨٩) با استفاده از آزمون های ناپارامتری مان –کندال پس از حذف اثر خود همبستگی معنی دار مرتبه اول از سری داده ها و آزمون اسپیرمن ، مورد بررسی قرار گرفت .