چکیده:
شناسایی مکان بهینه احداث اماکن و تاسیسات ورزشی در راستای افزایش سلامت جسمانی و روانی میتواند محیطی با فضای آرامتری برای زیستن انسانها در کنار یکدیگر بدنبال داشته باشد. این موضوع برای سکونتگاها و شهرهایی با جمعیت زیاد و رو به ازدیاد اهمیت بیشتری پیدا میکند. شهرستان تبریز را میتوان نمونهای از چنین سکونتگاها دانست که در سالهای اخیر به دلیل رشد جمعیت، نیازمند توجه و برنامهریزی جامع توزیع اماکن ورزشی و پراکندگی مکانی مناسب آنها میباشد. از اینرو شناسایی فرایندی برای پهنه بندی فضای این شهرستان به صورت یکپارچه برای احداث این اماکن و تاسیسات ضروری است.
برای رسیدن به این هدف، در ابتدای کار، معیارهای مؤثر با استفاده از مطالعات پیشین، نظرات کارشناسان اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی و شناختی که از قلمرو مکانی مطالعه فراهم شده بود، شناسایی شد. در ادامه، معیارهای شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از مناطق سیل خیز، ژئومورفولوژی، فاصله از مرکز شهر تبریز، زمین شناسی، کاربری اراضی و فاصله از مراکز درمانی، جهت تعیین میزان اهمیت آن ها با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه ای فازی با یکدیگر مقایسه زوجی شدند. نتایج، فاکتورهای ریخت شناسی، فاصله از مرکز شهر و فاصله از جاده را با اهمیت بیشتر برای پهنه بندی فضای جغرافیایی شهرستان تبریز برای احداث اماکن و تاسیسات ورزشی نشان میدهد. در گام پایانی تمامی معیارها با توجه به میزان اهمیت آن ها با روش همپوشانی شاخص با یکدیگر تلفیق شدند. با تقسیم نتایج به چهار کلاس بسیار مناسب، مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب، غربالگری مکانی شهرستان تبریز انجام شد. براساس نتایج بدست آمده حدود 27 هکتار از شهرستان تبریز که در محدوده شمال شرقی این شهرستان واقع شده است، دارای وضعیت بسیار مناسبی برای احداث اماکن و تاسیسات ورزشی میباشد.
شناسایی مکان بهینه احداث اماکن و تاسیسات ورزشی در راستای افزایش سلامت جسمانی و روانی میتواند محیطی با فضای ارامتری برای زیستن انسانها در کنار یکدیگر بدنبال داشته باشد. این موضوع برای سکونتگاها و شهرهایی با جمعیت زیاد و رو به ازدیاد اهمیت بیشتری پیدا میکند. شهرستان تبریز را میتوان نمونهای از چنین سکونتگاها دانست که در سالهای اخیر به دلیل رشد جمعیت، نیازمند توجه و برنامهریزی جامع توزیع اماکن ورزشی و پراکندگی مکانی مناسب انها میباشد. از اینرو شناسایی فرایندی برای پهنه بندی فضای این شهرستان به صورت یکپارچه برای احداث این اماکن و تاسیسات ضروری است.
برای رسیدن به این هدف، در ابتدای کار، معیارهای موثر با استفاده از مطالعات پیشین، نظرات کارشناسان اداره کل ورزش و جوانان استان اذربایجان شرقی و شناختی که از قلمرو مکانی مطالعه فراهم شده بود، شناسایی شد. در ادامه، معیارهای شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از مناطق سیل خیز، ژيومورفولوژی، فاصله از مرکز شهر تبریز، زمین شناسی، کاربری اراضی و فاصله از مراکز درمانی، جهت تعیین میزان اهمیت ان ها با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه ای فازی با یکدیگر مقایسه زوجی شدند. نتایج، فاکتورهای ریخت شناسی، فاصله از مرکز شهر و فاصله از جاده را با اهمیت بیشتر برای پهنه بندی فضای جغرافیایی شهرستان تبریز برای احداث اماکن و تاسیسات ورزشی نشان میدهد. در گام پایانی تمامی معیارها با توجه به میزان اهمیت ان ها با روش همپوشانی شاخص با یکدیگر تلفیق شدند. با تقسیم نتایج به چهار کلاس بسیار مناسب، مناسب، نامناسب و بسیار نامناسب، غربالگری مکانی شهرستان تبریز انجام شد. براساس نتایج بدست امده حدود 27 هکتار از شهرستان تبریز که در محدوده شمال شرقی این شهرستان واقع شده است، دارای وضعیت بسیار مناسبی برای احداث اماکن و تاسیسات ورزشی میباشد.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق از فرآیند تحلیل شبکه ای فازی (Fuzzy ANP) در تلفیق با روش جمع ساده وزنی (SAW) که به عنوان روش های مبتنی بر نظرات متخصصین (روش های ذهنی) محسوب می شوند جهت غربالگری مکانی شهرستان تبریز با هدف دستیابی به پهنه های بهینه احداث اماکن و تاسیسات ورزشی استفاده خواهد شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: موقعیت شهرستان تبریز در ایران و استان آذربایجان شرقی Figure 1: Location of Tabriz city in Iran and East Azarbaijan province - فرآیند تحلیل شبکه ای فازی (Fuzzy ANP) زمانی که چندین معیار برای ارزیابی در نظر گرفته میشود، کار ارزیابی و مقایسه از حالت تحلیلی ساده که ذهن قادر به انجام آن است خارج شده و ابزار تحلیل عملی مورد نیاز خواهد بود (١٧٣ :٢٠١٣ ,Taghvai et all).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٤: نقشه پهنه بندی شهرستان تبریز برای شناسایی مکان بهینه احداث اماکن و تاسیسات ورزشی Figure 4: Mapping the city of Tabriz to identify the optimal location for the construction of sports facilities and facilities برای تحلیل نتایج به دست آمده ، نقشه پهنه بندی با استفاده از روش شکست طبیعی در نرم افزار ArcGIS به چهار کلاس از ضعیف تا خیلی خوب تقسیم بندی شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٥: نقشه طبقه بندی شده پهنه بندی شهرستان تبریز برای شناسایی مکان بهینه احداث اماکن و تاسیسات ورزشی با استفاده از روش تحلیل شبکه ای فازی Figure 5: Scheduled mapping of tabriz city to identify optimal location of sport plots and facilities using fuzzy network analysis method همچنین با استفاده از روش گاما فازی لایه تولید شده جهت ارزیابی بیش تر ترکیب شدند که نتایج طبق (اشکال ٦ و ٧) به دست آمد.