چکیده:
چکیده به دنبال شهرنشینی شتابان و عدم توازن شبکه شهری در ایران، استان زنجان نیز طی سالهای 1355 تا 1392 با مسئلهی عدم توازن شبکهی شهری مواجه بوده است. هدف این پژوهش تحلیل تحولات شبکهی شهری استان زنجان و سنجش میزان تعادل آن است. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری دادهها اسنادی است. از مدلهای نخست شهری، چهارشهر، رتبه – اندازه، تعدیلی بهفروز، ضریب آنتروپی، تحلیل لگاریتمی و فاصلهی نقطهی جدایی استفاده شده است. یافتهها عبارت است از: 1) شبکهی شهری استان زنجان نامتوازن و با نخست شهری مواجه است، 2) شهر شدن نقاط روستایی منجر به برجسته شدن پدیدهی نخست شهری و نامتوازنی شبکهی شهری استان شده است. نتایج نشان میدهد که تا پیش از سال 1385 عدم توازن شدید بوده است و به تدریج تا سال 1392 رو به کاهش نهاده است و اکنون شبکهی شهری استان به سمت تعادل در حرکت است. در پایان پیشنهاداتی ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
١٦٠ فصلنامه علمي - پژوهشي نگرش هاي نو در جغرافياي انساني – سال هشتم ، شماره سوم ، تابستان (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٧: مقايسۀ توزيع اندازة شهرهاي استان زنجان براساس مدل رتبه - اندازه و مدل تعديلي Source: Research Findings شاخص هاي نخست شهري محاسبه ي شاخص هاي نخسـت شـهري در سـال هـاي ١٣٥٥، ١٣٦٥، ١٣٧٥، ١٣٨٥ و ١٣٩٢، نشـانگر ايـن موضـوع مي باشد که سلسله مراتب شهري استان زنجان در تمـامي ايـن سـال هـا بـا نخسـت شـهري روبـرو بـوده ، لـيکن در تمامي شاخص ها، اعداد کوچکتر شده اند و اين نشانگر حرکت به سمت تعادل مي باشد.
(به تصویر صفحه رجوع شود)١٦١ (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٨: الف : نخست شهر، ب : چهار شهر، ج : شاخص مهتا Source: Research Findings تحليل لگاريتمي با توجه به محاسبۀ مقدار q در سال هاي ١٣٥٥، ١٣٦٥، ١٣٧٥، ١٣٨٥ ١٣٩٢، ضرايب به دست آمده در سال ١٣٩٢ بـه نسبت سال ١٣٨٥ کوچکتر شده و اين نشان دهندة حرکت به سمت تعادل در شبکه ي شهري استان زنجان مـي باشـد.
Middle Cities And Their Role In The National Development Framework, [In Persian], Tehran: Publications Of Research Center For Urban Development And Architecture Of Iran.
Analysis Of The Spatial Organization Of Cities In Coastal Areas Of Southern Iran, [In Persian], Journal Of Geography And Regional Development.
The Spatial Distribution Of Population In The Urban System During The 1956- 2006 Iran, [In Persian], Journal Of Research In Human Geography.