چکیده:
معماری و طراحی لباس از جمله هنرهای کاربردی هستند که میتوان بیشترین تشابه را در مبانی نظری» عملکرد و
زیباشناسی آنها شاهد بود. داشتن سرپناه و پوشش بخشی از نیازهای اولیّه و اساسی انسان است و از این روست که این
هنرهای کاربردی قدمتی بسیار دیرینه دارند. در آغاز پوشاک و معماری همچون پوست دوّم و سوّم برای بدن انسان» تنها
جنبهی حفاظتی و امنیّتی داشتند و او را در مقابل عوامل جوّی و طبیعی مصون نگه میداشتند. امّا با گذشت زمان و رشد
قابلیتهای انسان و توسعهی تعاملات و ارتباطات اجتماعیش و شکلگیری منشهای اعتقادی و دینی در جوامع گوناگون»
بناها و تنپوشها با بسط و گسترش حیطهی کارکردیشان» علاوه بر جنبهی حفاظتی» دارای نقشی نمادین و فرهنگی
شدندء بهطوری که توانستند با ویژگیهای شکلی و محتوایی خودء نگرشها و رویکردهای هستی شناسی و اعتقادی افراد
و جوامع را به نمایش گذارند. در این مقاله با استفاده از شیوهی توصیفی-تحلیلی سعی شده است جایگاه فرهنگ به عنوان
عامل تعیین کننده در شکلگیری معماری و پوشاک تبیین شود و در ادامه به عنوان شاهد, تاثیرات عوامل فرهنگی بر بناها
و تنپوشهای دورهی صفویّه به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله با استفاده از شيوه ي توصيفي -تحليلي سعي شده است جايگاه فرهنگ به عنوان عامل تعيين کننده در شکل گيري معماري و پوشاک تبيين شود و در ادامه به عنوان شاهد، تأثيرات عوامل فرهنگي بر بناها و تن پوش هاي دوره ي صفويه به صورت تطبيقي مورد بررسي قرار گرفته است .
آنچه در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته نقش تعيين کننده فرهنگ - به معناي بسيط آن – در شکل گيري معماري و طراحي لباس است .
براي اين منظور ابتدا مفهوم فرهنگ و تأثير آن بر معماري و پوشاک مورد بررسي قرار گرفته و در ادامه چگونگي اين تأثيرات در دوره صفويه به صورت تطبيقي تحليل شده است .
بلوکباشي در کتاب پوشاک در ايران زمين چنين مينويسد: «در آغاز شکل گيري اجتماعات بشري و در جامعه هاي اوليه ، پوشاک جنبه و نقش حفاظتي داشته و براي مصون نگه داشتن بدن انسان در برابر عاملهاي طبيعي و اقليمي و آب و هوايي به کار مي رفته است .
شکل ٢ -مدرسه مادر شاه اصفهان ٦-١- تزيينات معماري در دوره صفويه به علت جايگزين شدن کاشي هفت رنگ به جاي معرق و از آنجا که اين نوع کاشيکاري آسان تر و سريع تر از معرق کاري بوده و امکان هرگونه نقش پردازي داشته ، بنابراين تزيينات داخل و خارج بناها در اينجا با کاشي هفت رنگ صورت گرفته و به تدريج ، معرق کاري زيبا و ظريف جاي خود را به افراط در کاشي کاري هفت رنگ داده است .