چکیده:
یکی از سوالات مهمی که دغدغه فکری بسیاری از مسلمانان میباشد این است که چرا نام امیرمومنان امامعلی(ع) در قرآن نیامده است؟ بسیاری از علمای شیعه نیز پاسخهای متعددی به این سوال دادهاند و گویا پذیرفتهاند که در قرآن نام آن حضرت بیان نشده است. همچنین در بین اکثر مفسران شیعه و اهلسنت، مقبول و مشهور است که نام امام علی(ع) آشکارا در قرآن ذکر نشده است. در این مقاله برآنیم تا نشان دهیم دلالت واژه «علیّا» در آیه ۵۰ سوره مریم بر اسم خاص امیرمومنان(ع) قویتر از دلالت آن بر معنای لغوی «علیّا» است؛ زیرا روایات متعدد در منابع روایی فریقین، شواهدقرآنی و قواعدنحوی، دلالت کلمه «علیّا» درآیه مذکوربر نام امام علی(ع) را تایید میکند. البته این سخن بدین معنا نیست که معنای لغوی «علیّا» در آیه یادشده، لزوما نادرست است؛ بلکه بنا بر احتمال ضعیفتر میتواند صحیح باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است.
خلاصه ماشینی:
بر اساس روايات تفسيري که در مورد آيه ٥٠ سوره مريم وارد شده است و امامان معصوم عليهم السلام به تفسير اين آيه – نه تأويل آن – پرداخته اند، و نيز طبق شواهد قرآني و قواعد ادبي به احتمال راجح ، واژه «علّيـاً » در ايـن آيـه بـه معنـاي اسـم خـاص و عَلَم بوده و منظور علي بن ابي طالب عليه السلام است ؛ بنابراين واژه «عليّاً» در آيـه يادشـده ، ظهور در نام امام علي عليه السلام دارد.
با اين بيان ، سؤال ديگري که در اين مقالـه در صـدد پاسخ به آنيم اين است کـه آيـا واژه «عليّـاً » در آيـه ٥٠ سـوره مـريم بـه معنـاي لغـوي آن استعمال شده است يا اسم خاص بوده و نام امام علي عليه السلام است ؟ بديهي است که اگر احتمال راجح در معناي واژه «عليّاً» در آيه مـذکور، ايـن باشـد کـه اسـم عَلَـم بـوده و نـام اميرمؤمنـان عليـه السـلام اسـت ، ديگـر جـايي بـراي طـرح سـؤال اول بـاقي نمـي مانـد و مشخص مي شود که به احتمال قوي ، خداوند متعال نام امام علـي عليـه السـلام را در قـرآن 1 ذکر کرده است .
با عنايت به دو مطلب فوق ، آيه شريفه «وَ جَعَلْناَ لهُـمِْ لسـانَ صِـدْقٍ عَلِيَّـا» را چهارگونـه مي توان معنا کرد: الف ) عبارت «لسان صدق » را به معناي «ثناي نيکو يا نام نيک » دانسته و آن را به عنـوان مفعول اول براي فعل «جعلنا» در نظر بگيريم ؛ و واژه «عليّاً» را به عنوان صفت يا حال بـراي «لسان صدق » در نظر گرفته و آن را به معناي لغوي اش يعنـي «بلندمرتبـه » بـدانيم ؛ در ايـن صورت «لهم » در موضع مفعول دوم «جعلنا» بوده و معناي آيه چنين خواهد شـد: «و بـراي آنان ثناي نيکوي بلندمرتبه اي قرار داديـم .