چکیده:
به طور کلی دغدغه محیط زیستی دغدغهای است پسامادی که خود محصول توسعه است و از بین بردن شکافهای اقتصادی و طبقاتی که یکی از مهمترین نمودهای آن توزیع برابر درآمد است از نمودهای اقتصادی توسعه است. حال اگر این حلقات زنجیروار تحلیلی را معکوس کنیم در مییابیم که توزیع نابرابر درامد یعنی عدم توسعهیافتگی و این همه یعنی افت کیفیت محیط زیست. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تاثیر نابرابری درآمد بر کیفیت محیط زیست در ایران است. سوال اصلی مقاله این است که نابرابری درآمد چه تاثیری بر کیفیت محیط زیست در ایران دارد؟ برای پاسخگویی به سوال اصلی سوالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح میشود از جمله این که وضعیت محیط زیست در ایران چگونه است؟ و این که مولفههای توسعه از جمله توزیع درامد در ایران در چه سطحی قرار دارند؟ به طور کلی یافتههای این مقاله نشان میدهد که در بازههای زمانی مختلف سیاستهای توزیع برابر درآمدی باعث کاهش آلودگی زیستمحیطی برای ایران میشود؛ به عبارت دیگر در ایران، گرایش به تخریب محیط زیست در افراد ثروتمند بیشتر از افراد فقیر است و باز توزیع درآمد میتواند منجر به کاهش آلودگی سرانه شود. از طرف دیگر و در سطح کلان بین کنترل آلودگی و برابری اقتصادی یک ارتباط متقابل و دوجانبه وجود دارد به نحوی که با افزایش سرمایهگذاری برای کنترل آلودگی و بهبود کیفیت محیط زیست، منابع مالی کمتری جهت بهبود توزیع درآمد و برابری اقتصادی در دسترس خواهد بود. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد به تحلیل اثر نابرابری درآمد بر کیفیت محیط زیست در ایران پرداخته شود. بدین منظور از دادههای آماری دوره ۱۳95-۱۳۴۹ استفاده شده است. همچنین با استفاده از مدل خود توضیح با وقفههای توزیعی (ARDL) روابط کوتاه مدت و بلندمدت بین متغیرهای مدل برآورد شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. همچنین ضریب جمله تصحیح خطا نشان میدهد که در هر دوره 38 درصد از عدم تعادل تعدیل شده و به سمت روند بلندمدت خود نزدیک میشود. آزمونهای ثبات ساختاری نیز نشاندهنده باثبات بودن ضرایب تخمین در طول دوره مورد مطالعه هستند.
خلاصه ماشینی:
سؤال اصلي مقاله اين است که نابرابري درآمد چه تأثيري بر کيفيت محيط زيست در ايران دارد؟ براي پاسخ گويي به سؤال اصلي سؤالات فرعي ديگري نيز در اين مقاله مطرح ميشود از جمله اين که وضعيت محيط زيست در ايران چگونه است ؟ و اين که مؤلفه هاي توسعه از جمله توزيع درامد در ايران در چه سطحي قرار دارند؟ به طور کلي يافته هاي اين مقاله نشان ميدهد که در بازه هاي زماني مختلف سياست هاي توزيع برابر درآمدي باعث کاهش آلودگي زيست محيطي براي ايران ميشود؛ به عبارت ديگر در ايران ، گرايش به تخريب محيط زيست در افراد ثروتمند بيشتر از افراد فقير است و باز توزيع درآمد ميتواند منجر به کاهش آلودگي سرانه شود.
(Cole, Rayner and Bates, 1997: 403; Lieb, 2004: 483 اما در مراحل بعدي فرايند صنعتي شدن پس از رسيدن به سطح مشخصي از درآمد سرانه ، افزايش درآمد سرانه موجب بهبود کيفيت محيط زيست خواهد شد به طوري که در چنين وضعيتي با توجه به اهميت بالاي محيط زيست ، تکنولوژي پاک و قوانين و مقررات زيست محيطي مناسب شاخص هاي آلودگي محيط زيست کاهش مييابند Grossman and Krueger, 1997: 3; Shafik, 1994: 757; Aldy, 2005: 51; Song, Zheng and Tong, ) (2008: 382; Iwata, Okada, Samreth, 2009:4057 از نقطه نظر تئوريک تأثير نابرابري درآمد بر آلودگي به دليل وجود مکانيسم هاي مختلف و متضاد نامشخص است .
(2008), Effects of trade liberalization on greenhouse gases emissions (carbon dioxide) in the Environmental Kuznets Curve, Journal of Economic Researchs, 82, pp.