چکیده:
پژوهش پیشرو با هدف توصیف و بررسی یک نوع از تکواژهای وابسته دستوری بنام واژهبست در گویش کردی کلهری صورت گرفتهاست. با بررسیهای ترتیب واژهبستهای گویش مذکور، مشخص گردید که تمامی واژهبستهای این گویش از نوع پیبست میباشند؛ لذا، در این پژوهش به جای اصطلاح کلی واژهبست از پیبست استفاده میکنیم. به عبارت دیگر، در این گویش پیشبست وجود ندارد. در این پژوهش سعی شده است تمامی پیبستهای گویش کلهری استخراج شود، انواع پیبستها معرفی شود، میزبان پیبستها بیان گردد و اینکه به چه مقولۀ دستوری تعلق دارند. نقشهای دستوریای مشخص شوند که پیبستها در جمله ایفا میکنند، و نهایتا با مقایسۀ ویژگیهای وندها، به خصوص وندهای تصریفی، و پیبستها تفاوتهای مکانی و رفتاری این تکواژها معرفی گردد. ویژگیهای آوایی، صرفی و نحوی و معنایی پیبستها نیز بیان شدهاست. جایگاه پیبست در نمودار درختی و همچنین چگونگی فرافکنی پیبست در ساخت سلسله مراتب جمله هم مد نظر قرار گرفتهاست. پدیدۀ خوشۀ پیبستی به عنوان پدیدهای که در این گویش استفاده میشود، بیان شدهاست. در خوشۀ پیبستی یک پیبست فاعلی و یک پیبست غیرفاعلی، مانند پیبست مفعولی، مفعولی غیرصریح، متممیو اضافی مورد مطالعه قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
واژههاي كليدي: پیبست، پیبست ضمیری، کردی کلهری، خوشۀ پیبستی، فعل پیبستی 1-مقدمه: در این پژوهش سعی بر آن است تمامی پیبستهای گویش کردی کلهری استخراج و ویژگیهای ساختواژی و دستوری و آوایی آنها مورد توصیف و بررسی قرارگیرد.
حضور همیشگی ضمیر متصل و عدم مطابقۀ ظاهری فاعل و فعل را از جمله ویژگیهای این عناصر میداند و در واقع پژوهش وی پاسخ به نقدی است که این گونه ضمایر پیبستی را نشانۀ مطابقه نمیدانند.
این افعال پیبستی در جمله همان نقش و جایگاه فعل را ایفا میکنند، و به این دلیل که با صورت کامل خود منطبق نیستند جزء پیبستهای ویژه به شمارمیروند.
» همان گونه که ملاحظه میکنید پیبست فعلی/æ ـ / به ترتیب پس از صفت، اسم و قید ظاهر شدهاست، که این خود نشانگر آزادی واژهبست برای تعلق به میزبانهای مختلف دستوری است.
فا = فعل برا م گفت «برا گفتم» همانطور که ملاحظه میکنید، جملۀ (13) قابل قبول است، چون حرف اضافۀ /æra / دارای یک پیبست متممی /d - / است، اما دلیل بد ساخت بودن جملۀ (14) نبود متمم حرف اضافه میباشد.
م فعل ض اسم آمد من خواب «خواب من آمد» در مثال (39) حذف پیبست فاعلی در افعال مرکب پیبستی سبب غیردستوری گشتن جمله شدهاست زیرا این پیبستها حضوری اجباری دارند و برای خوشساخت بودن جمله حضورشان الزامی است و حتماً باید به شکل پیبستی به عنصر غیرفعلی فعل مرکب متصل شود، نه به صورت ضمیر مستقل.
علت دستوری بودن جملۀ زیر این است که پیبست در جایگاه فعلی قرار دارد و بین فعل و پیبستش فاصله وجود ندارد و سازهای پیوسته را تشکیل دادهاند.