چکیده:
ورود اسلام به ایران ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی جامعه را دچار تغییرات اساسی نمود. وضعیت ایران در این دوران متاثر از دو فرهنگ و نظام اجتماعی کاملا متفاوت بود. دو قرن طول کشید تا فرهنگ و تمدن ایرانی _ اسلامی شکل گرفت. محققان از قرون اولیه اسلامی با عنوان دوران انتقال یا گذر از تمدن باستانی به تمدن اسلامی یاد میکنند. ایران در این دوران به تدریج روند اسلامی شدن را طی کرد. با این حال بسیاری از مردم از کیش باستانی خویش دست نکشیدند و به عنوان یک گروه اقلیت در جامعه با تحولات جدید دچار چالشهای شدند. شواهد حاکی از حضور زرتشتیان در شهرها و روستاها و فعالیت مذهبی و اداری و دیوانی آنان و فعالیت آتشکدهها در نقاط مختلف ایران دارد. آنان حضور فعالی در جامعه داشتند. اما با چالشهای روبهرو بودند. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که زرتشتیان به عنوان یک اقلیت با چه چالشهای در جامعه اسلامی برخوردار بودند؟ این چالشها چه پیامدی برای آنان داشت؟ تاثیر این چالشها بر روند زندگی آنان را چگونه میتوان ارزیابی کرد؟ مطالعات نشان میدهد که این چالشها جنبه مذهبی، اجتماعی و اقتصادی داشت. آنان خود را به عنوان اهل کتاب به مسلمانان معرفی کردند. در ابتدا بین مسلمانان و زرتشتیان تعامل فرهنگی وجود داشت. اما با گذشت زمان به تدریج از نقش آنان کاسته شد و در انزوا قرار گرفتند.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که زرتشتیان به عنوان یک اقلیت با چه چالشهای در جامعه اسلامی برخوردار بودند؟ این چالشها چه پیامدی برای آنان داشت؟ تأثیر این چالشها بر روند زندگی آنان را چگونه میتوان ارزیابی کرد؟ مطالعات نشان میدهد که این چالشها جنبه مذهبی، اجتماعی و اقتصادی داشت.
در بررسیها و تحقیقاتی که پیرامون استمرار فرهنگی این دوران صورت گرفته به وضعیت اجتماعی و مذهبی زرتشتیان به عنوان یک اقلیت کمتر توجه شده است.
هر چند در قرون نخستین اسلامی بین مسلمانان درباره انتساب زرتشتیان به اهل کتاب اختلاف وجود داشت، اما همین آیه و روایاتی از پیامبر (ص) و ائمه بیانگر رفتار مدارا با زرتشتیان بود.
( تاریخ سیستان،1314: 93) رفتار بیپیرایه حکمرانان مسلمانان شهرهای بزرگی که در روزگار ساسانیان از مهمترین مراکز اجتماع زرتشتیان بود، باعث شده بود به صورت یکی از مراکز مهم اسلام درآید.
(فروزانی،1396: 194) اما چرا با وجود تلاشهای روحانیون زرتشتی برای تدوین متون دینی بیشتر قسمتهای اوستای ساسانی در دورهی اسلامی از میان رفته است؟ کریستن سن معتقد است که مسلمانان زرتشتیان را اهل کتاب میشمردند.
(مفتخری، 1376: 14) میتوان گفت دهقانان با اسلام آوردن و صلح با مسلمانان تقریبا موقعیت اجتماعی و جایگاه اقتصادی خود را حفظ کردند در فتح سواد که گروهی از دهقانان اسلام آوردند عمر ممانعتی نکرد و زمینهای آنان را نگرفت و جزیه آنها را ساقط کرد.
org Challenges of Religious Minorities in the Transition Period (Case Study: Zoroastrians) Amenah Shahmoradi Abstract: The arrival of Islam in Iran changed the political, social, economic, cultural and religious structure of society.