چکیده:
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال1991میلادی، قفقاز جنوبی که جزئی از خاک این دولت به شمار می رفت به استقلال دست یافت؛ این رخ داد که تحولی عظیم در حوزه ی بین الملل محسوب می شد نتوانست باعث بی توجهی روسها به عنوان جانشین شوروی نسبت به این منطقه شود؛ بر همین اساس، روسیه که این منطقه را جزئی از حوزه ی خارج نزدیک و منافع ملی خود قلمداد می کرد، خواهان حفظ نفوذی انحصاری در این منطقه شد. از طرفی دیگر به دلیل اهمیت سیاسی-امنیتی، ژئوپلیتیک-ارتباطی قفقازجنوبی، این منطقه مورد توجه قدرت های فرامنطقه ای از جمله اتحادیه اروپا نیز قرار گرفته است. اتحادیه اروپا با درک اهمیت این منطقه برای روس ها، این منطقه را در طرح های ادغام منطقه ای خود قرار داده که این اقدام، باعث به خطر افتادن هژمونی روسها در قفقازجنوبی و ایجاد چالش مهمی در حوزه ی خارج نزدیک این دولت شده است. بنابراین، این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه نوواقع گرایی تهاجمی این فرضیه را مطرح می کند که ورود قدرت فرامنطقهای اتحادیه اروپا به قفقاز جنوبی با هدف ادغام جمهوری های این منطقه در سازمان های اروپایی، نفوذ انحصاری روسیه در قفقاز را به چالش کشیده و چالش مهمی برای فدراسیون روسیه در خارج نزدیک محسوب می شود.
خلاصه ماشینی:
چالش هاي اتحاديه اروپا براي روسيه در قفقازجنوبي (با تأکيد بر طرح سياست همسايگي و شراکت شرقي ) 1 عبدالرضا رفيعي تاريخ دريافت : ٠٧ / ٠٩/ ١٣٩٨ تاريخ پذيرش : ١٧ / ٠٩/ ١٣٩٨ چکيده پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در سال ١٩٩١ميلادي، قفقاز جنوبي که جزئي از خاک ايـن دولـت به شمار ميرفت به استقلال دست يافت ؛ اين رخ داد که تحولي عظيم در حوزه ي بين الملل محسوب ميشد نتوانست باعث بيتوجهي روس ها به عنوان جانشين شوروي نسبت به اين منطقـه شـود؛ بـر همـين اسـاس ، روسيه که اين منطقه را جزئي از حوزه ي خارج نزديک و منافع ملي خود قلمداد مي کرد، خواهان حفظ نفوذي انحصاري در اين منطقه شد.
در مجموع يک ميليارد يـورو بـه کشـورهاي اين منطقه اختصاص بدهد)٨ :٢٠١٥ ,)Boonstra(A(، که ايـن امـر، اتحاديـه اروپـا را بـه عنـوان بزرگ ترين شريک تجاري اين سه کشور (٢٧/٩درصد تجـارت بـا ارمنسـتان ، ٤٤درصـد تجـارت بـا جمهوري آذربايجان و ٢٦/٧درصد تجارت با گرجستان ) تبديل ميکند ) European Commission ٢٠١٧ ,DG Trade(، که ميتوان هدف از اين اقدام اتحاديه اروپا را گسـترش و حرکـت نـرم ايـن اتحاديه به سوي شرق و مقابله با نفوذ فدراسيون روسيه و به نوعي محدود کردن روسيه در مرزهـاي خود دانست .
در واقع ، طرح شراکت شرقي نشان دهنـده ي تـلاش اتحاديـه اروپـا بـراي خنثـي کـردن نفـوذ فدراسيون روسيه بر دولت هاي اتحاد جماهير شوروي سابق در منطقه ي قفقاز جنوبي، اروپاي مرکزي و شرقي ميباشد، که اين مسئله پس از تهاجم نظـامي روس هـا بـه جمهـوري گرجسـتان در سـال ٢٠٠٨ميلادي، و تهاجم به اوکراين در سال ٢٠١٤ميلادي که با هدف مقابله با طرح هاي دولـت هـاي غربي براي ورود به حيات خلوت اين کشور شکل گرفت ، بيش تر روي واقعي خود را نشان داد.