چکیده:
در زمینه تعلیم و تربیت می توان مهم ترین علت شکست نظریه های غربی را، مبتنی بودن
آن ها بر نگاه های غیر الهی و گرایش های غیر آسمانی دانست. از جمله بزرگ ترین غفلت هایی
که در زمینه تعلیم و تربیت در جامعه مسلمانان صورت گرفته است، عدم توجه کافی در
بازشناسی حوزه های مختلف تعلیم و تربیت از جمله در زمینه مهارتهای تدریس میباشد.
گرچه در خصوص مهارت های تدریس کارهای فراوانی از سوی دانشمندان صورت گرفته
است؛ اما حاصل کار یا در نتیجه تحقیقات تجربی بوده و یا اگر از جانب دانشمندان مسلمان
صورت گرفته براساس روایات انجام شدهاست. جنبه تمایز این نوشتار با تحقیقات صورت
گرفته این است که نگارنده روش ها و مهارت های تدریس را با اقتباس از قرآن کریم انجام
داده و مهارت های معلمی بر اساس زمان تدریس و شخصیت معلم دسته بندی کرده است. در
این پژوهش مهارت های تدریس شامل مهارت های قبل، ضمن و بعد از تدریس و شخصیت
معلم شامل مهارت های تخصصی، شناختی، اخلاقی بیان شده است.
خلاصه ماشینی:
(صفوی، امان الله، روشها، فنون و الگوهای تدریس، ص268) به عنوان نمونه، در سوره مبارکه ضحی که پس از دوره فترت وحی بر پیامبر عظیم الشأن نازل شده ( مکارم شیرازی، ناصر، ج27، ص 95)، به خوبی میتوانیم تفقد و دلجویی خداوند متعال را نسبت به پیامبر بزرگ اسلام دریابیم، به طوری که آیات این سوره از نظر محتوا و نظم آهنگ بسیار دلنواز و روح افزا و آرامش بخش است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ وَ الضُّحَی(1) وَ الَّیلِ إِذَا سَجَی(2) مَا وَدَّعَک رَبُّک وَ مَا قَلی(3) وَ لَلاَخِرَةُ خَیرٌ لَّک مِنَ الْأُولی(4) وَ لَسَوْفَ یعْطِیک رَبُّک فَترَضی (5) أَ لَمْ یجِدْک یتِیمًا فَاوَی(6) وَ وَجَدَک ضَالاًّ فَهَدَی(7) وَ وَجَدَک عَائلًا فَأَغْنی(8) فَأَمَّا الْیتِیمَ فَلَا تَقْهَرْ (9) وَ أَمَّا السَّائلَ فَلَا تَنهَرْ(10) وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّک فَحَدِّثْ (11) 1-2-3- تمرکز بخشی: یکی از وظایف مهم معلم این است که عوامل مخل را با مهارتهای ویژهای برطرف سازد.
(تک فلاح، داوود(1390)،کاربرد مهارت های تدریس و روانشناسی در آموزش قرآن، ص143) با بررسی آیات ابتدایی سوره مبارکه یوسف، خداوند متعال جهت تبیین اهمیت قصه حضرت یوسف7، آماده سازی ذهن مخاطب و ایجاد انگیزه در وی، نقل داستان را با نکات مهمی آغاز میکند: نحْنُ نَقُصُّ عَلَیک أَحْسَنَ الْقَصَصِ به ما أَوْحَینَا إِلَیک هَاذَا الْقُرْءَانَ وَ إِن کنتَ مِن قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِینَ(یوسف/3) ما بهترین سرگذشتها را از طریق این قرآن- که به تو وحی کردیم- بر تو بازگو میکنیم؛ و مسلّماً پیش از این، از آن خبر نداشتی!