چکیده:
منطقه ای گسترده با محوطه هایی با فرهنگی ویژه و خاص ز یر س ا یهٔ نام آغازایلامی قرار میگیرد؛
خصوصیاتی که نشاندهندهٔ سوقدادن فلات ایران به سوی شهرنشین ی و تمدن است و نشانه های بارز
شروع تمدن در آن دیده میشود. اما پس از این دوره چه اتفاقی افتاد؟ محوطه های منتسب به فرهنگ
آغازایلامی که از جنوب غرب به جنوب و جنوب شرق تا شمال مرکز فلات ایران بدست آمده اند، پس از
این مرحله با آن همه فرهنگ پیشتاز به نسبت مرحلهٔ قبل از خود، به چه سرنوشتی دچار شدند؟ آی ا
تداوم فرهنگی در آنها دیده میشود و اگر جواب منفی است، در ادامهٔ راه چه تغییراتی داشت هاند؟
پژوهش پیش رو با استفاده از داده های باستانشناسی سعی در روشن شدن پاسخ این سوال خواهد
داشت که تغییرات از دورهٔ آغازایلامی به مرحلهٔ پس از آن را چگونه میتوان تع بیر کرد؟ مطالعات
انجام گرفته به روش مقایسهای – تحلیلی و براساس مدارک کتابخانه ای این نتیجه را در پی داشت که
محوطه های دارای توالی استقرار از آغازایلامی به مرحلهٔ پس از آن به صورت منطقه ای و با تغییرات سبکی
ادامهٔ راه داد هاند.
خلاصه ماشینی:
اما پس از این دوره چه اتفاقی افتاد؟ محوطههای منتسب به فرهنگ آغازایلامی که از جنوب غرب به جنوب و جنوب شرق تا شمال مرکز فلات ایران بدست آمدهاند، پس از این مرحله با آن همه فرهنگ پیشتاز به نسبت مرحلهٔ قبل از خود، به چه سرنوشتی دچار شدند؟ آیا تداوم فرهنگی در آنها دیده میشود و اگر جواب منفی است، در ادامهٔ راه چه تغییراتی داشتهاند؟ پژوهش پیش رو با استفاده از دادههای باستانشناسی سعی در روشن شدن پاسخ این سؤال خواهد داشت که تغییرات از دورهٔ آغازایلامی به مرحلهٔ پس از آن را چگونه میتوان تعبیر کرد؟ مطالعات انجامگرفته به روش مقایسهای – تحلیلی و براساس مدارک کتابخانهای این نتیجه را در پی داشت که محوطههای دارای توالی استقرار از آغازایلامی به مرحلهٔ پس از آن بهصورت منطقهای و با تغییرات سبکی ادامهٔ راه دادهاند.
با آغاز هزاره سوم ق م و پیدایش نخستین شهرها افزایش چشمگیری در تعداد و اندازهٔ استقرارها در حوزهٔ فرهنگی جنوب شرق دیده میشود؛ در هزارهٔ سوم با پیدایش شهرهایی چون شهرسوخته، جیرفت/کنارصندل و شهداد و افزایش محوطههایی در حکم استقرارهای اقماری این مراکز روبهرو هستیم که نشاندهندهٔ این موضوع است که علاوه بر سرزمین مرکزی ایلام و شوش، پس از دوره آغاز ایلامی همچنان در مراکز و مناطقی [در شرق] رونق دیده میشود و شاهد شکوفایی تمدن در مناطقی هستیم؛ از سوی دیگر در حاشیهٔ شمالی فلات در تپه حصار و در دشت گرگان، از دورهٔ آغاز ایلامی با کنار گذاشتن سفال منقوش و روی آوردن به سفال خاکستری از سنت پیش از تاریخ فاصله گرفت و در هزارهٔ سوم ق م تحولی در آنها ایجاد شد به طوری که محل استقرار صنعتگرانی شد که حامی یک شبکه گسترده تجاری بودند.