چکیده:
در اندیشهٔ سیاسی شیعه وجود حکومت یک اصل است، اما نظریات پیرامون نوع حکومت و حاکم در دوران مختلف تاریخی، متفاوت است؛ دیدگاه شیعیان بر این مبنا قرار دارد که حکومت از آن خداوند است، اما خداوند پیامبر را بر روی زمین بهعنوان خلیفهٔ خود قرار دادهاست، که به حل امور مسلمین بپردازد، و بعد از پیامبر نیز امام بهعنوان حاکم دینی مشخص شدهاست؛ بنابراین علی (علیهالسلام) بهعنوان حاکم بر حق در واقعهٔ غدیر و از طریق نص بهعنوان حاکم جامعهٔ اسلامی برگزیدهشد. آنان حکومتهای موجود زمان را غاصب میشمردند. در اندیشهٔ سیاسی شیعه در این دوره سه انشعاب رخ داد؛ کیسانیه، اسماعیلیه، زیدیه؛ که هر کدام از آنان نسبت به خلافت اندیشههای یکسانی نداشتند.
یافتههای پژوهش حاضر بدین قرار است که اندیشهٔ سیاسی شیعه متناسب با شرایط زمانه عمل میکردهاست بهطوریکه در دورهٔ مورد بحث به صورت تضاد و تقیه مسیر خود را پیش میبردهاست. در اندیشهٔ سیاسی شیعه دیدگاه حاکمی در میان همهٔ نحلهها وجود نداشته بلکه هر کدام از آنها مبانی فکری و سیاسی خود را دنبال میکردهاست.
خلاصه ماشینی:
سیر تحول تئوری سیاسی شیعه در دورهٔ امامت فرشته پرخاش تاریخ دریافت: ۱۴/۸/9۸ تاریخ پذیرش: ۵/۱۱/۹۸ چکیده: در اندیشهٔ سیاسی شیعه وجود حکومت یک اصل است، اما نظریات پیرامون نوع حکومت و حاکم در دوران مختلف تاریخی، متفاوت است؛ دیدگاه شیعیان بر این مبنا قرار دارد که حکومت از آنِ خداوند است، اما خداوند پیامبر را بر روی زمین بهعنوان خلیفهٔ خود قرار دادهاست، که به حل امور مسلمین بپردازد، و بعد از پیامبر نیز امام بهعنوان حاکم دینی مشخص شدهاست؛ بنابراین علی (علیهالسلام) بهعنوان حاکم بر حق در واقعهٔ غدیر و از طریق نص بهعنوان حاکم جامعهٔ اسلامی برگزیدهشد.
امامت، شیعه، اندیشهٔ سیاسی، حکومت، اسلام ۱-مقدمه: بعد از وفات پیامبر، مهاجرین و انصار در محلی به نام سقیفهٔ بنیساعده جمع شدند و ابوبکر را با استناد به «الائمه من القریش» به خلافت برگزیدند، بنابراین آنچه را که رد مراسم غدیر خم پیامبر به مسلمانان یادآور شده بود، زیر پا گذاشته شد؛ لذا عدهای از مسلمانان حکومت معنوی و دنیوی دنیای اسلام را حق علیبنابیطالب و اولاد وی میدانستند، بنابراین از این زمان اندیشهٔ سیاسی شیعه با این اصل محوریت پیدا کرد که هر کس غیر از علی (علیهالسلام) و اولاد ایشان خلافت یا حکومت را در دست داشتهباشد، خلافت و حکومت غاصب است.
سؤالی که در این تحقیق مطرح است: رفتارشناسی سیاسی شیعه در دورهٔ امامت به چه صورت بودهاست؟ ۲-جایگاه علمای دین در اندیشهٔ دینی: در تاریخ بشریت هرجا دینی وجود داشتهاست، در کنار آن، نهادی سامان یافته به نام روحانیت برای فهم، تفسیر، تعلیم و تبلیغ آموزههای دینی تأسیس شدهاست و عدهای در چهارچوب این نهاد، عهدهدار حفظ گسترش آن دین شدهاند.