چکیده:
خلیج فارس نامی آشنا در صحنهٔ تاریخ خاورمیانه است. این خلیج در کرانهٔ شمالی با ایران و در کرانهٔ جنوبی با عربستان، امارات، کویت، بحرین و همسایه است. در این مقاله به بررسی حضور هخامنشان در منطقهٔ خلیج فارس با استفاده از دو روش بررسی منابع مکتوب و یافتههای باستانشناسی پرداخته شدهاست.سوالات این پژوهش عبارتند از: ۱-مهمترین مناطق تحت نفوذ هخامنشیان با توجه به محوطههای باستانی کدام است؟ ۲- در دورهٔ هخامنشی کرانههای هخامنشی تحت لوای کدام ساتراپی بودهاست؟ با توجه به منابع مکتوب همچون سفرنامهها و کتب و دادههای باستانشناسی همچون گلنبشتهها، کتیبههایی چون سوئز و بیستون و مهمتر از همه محوطههای هخامنشی برجای مانده در کرانههای شمالی و جنوبی خلیج فارس همچون کاخهای سهگانه برازجان، تمب بت در لامرد، تل پیر و تمب پدو در شهر مهر، محوطههای هخامشی جنوب خوزستان، محوطههای هخامنشی استان هرمزگان و جزایری همچون قشم و خارک و محوطههای قلات بحرین، مویله و شارم در امارات متحده به پاسخگویی به سوالات تحقیق پرداخته شدهاست.
خلاصه ماشینی:
سوالات این پژوهش عبارتند از: ۱-مهمترین مناطق تحت نفوذ هخامنشیان با توجه به محوطههای باستانی کدام است؟ ۲- در دورهٔ هخامنشی کرانههای هخامنشی تحت لوای کدام ساتراپی بودهاست؟ با توجه به منابع مکتوب همچون سفرنامهها و کتب و دادههای باستانشناسی همچون گلنبشتهها، کتیبههایی چون سوئز و بیستون و مهمتر از همه محوطههای هخامنشی برجای مانده در کرانههای شمالی و جنوبی خلیج فارس همچون کاخهای سهگانه برازجان، تمب بت در لامرد، تل پیر و تمب پدو در شهر مهر، محوطههای هخامشی جنوب خوزستان، محوطههای هخامنشی استان هرمزگان و جزایری همچون قشم و خارک و محوطههای قلات بحرین، مویله و شارم در امارات متحده به پاسخگویی به سوالات تحقیق پرداخته شدهاست.
در دوره هخامنشی بعضی از مناطق از اهمیت خاصی برخوردار بودند که از جمله این نواحی مناطق جنوبی وسواحلی ایران است که به دلایلی همچون نزدیکی به مناطقی چون پارسه و شوش شهرهای مهم دوره هخامنشی و وجود آبهای خلیج فارس که همچون دریچه ای به سوی دریاهای آزاد و مناطقی چون هند، آفریقا و در نهایت اروپا باعث شده بود که از لحاظ اقتصادی و کشورگشایی این ناحیه مورد توجه قرار بگیرد.
سوالات این پژوهش عبارتند از ۱- مهمترین مناطق تحت نفوذ هخامنشیان با توجه به محوطههای باستانی کدام است؟ ۲- در دوره هخامنشی کرانههای هخامنشی تحت لوای کدام ساتراپی بودهاست؟ ۲-پیدایش نهادهای حکومتی پیش از دورهٔ هخامنشی در خلیجفارس بر اساس منابع مکتوب: دیلمون: اولین اشاره به دیلمون در گل نبشتههای تصویری دورهٔ آغاز نگارش، اورک IV ثبت است که در اوروک به دست آمدهاند نام دیلمون در ۳ فهرست و ۱۱ مدرک اداری به دست آمده و مربوط به حدود ۳۰۰۰ ق م است.