چکیده:
تقسیم کار خانگی به معنی تفکیک وظایف براساس جنسیت در خانواده، تابع قواعدی از ارزش ها و هنجارهای اجتماعی است. با افزایش حضور زنان در عرصه های مختلف اجتماعی، بحث از جنسیت، تقسیم کار خانگی و رابطه آن با حضور اجتماعی زنان در ارزش های دینی، به طور جدی مطرح است. هدف این پژوهش شناخت همه جانبه تقسیم کار خانگی با توجه به بافت اجتماعی زمان معصومین با مقایسه نسبت به قبل از آن است. روش در این پژوهش، تاریخی و از نوع اکتشافی و توصیفی است و داده ها کیفی است. مبنای تحلیل داده ها، تحلیل گفتمان است. گفتمان هم به عنوان صورتی خاص از زبان و هم صورتی خاص از تعامل اجتماعی، در سه سطح، تحلیل اجتماعی، شناخت اجتماعی و ابعاد گفتمان، به توصیف تقسیم کار خانگی در سیره معصومین و مقایسه با دوره قبل از اسلام، می پردازد. ارزش تقسیم کار خانگی، جنسیت و تقسیم کار خانگی از نظر وظایف حقوقی زن و شوهر ناشی از ویژگی های فطری و غریزی و نحوه انجام وظایف حقوقی و اخلاقی آنها ناشی از یادگیری و فرهنگ حاکم بر خانواده و جامعه، تقسیم کار خانگی و حضور اجتماعی زن، حضور اجتماعی زنان در صدر اسلام و چند جانبه بودن تقسیم کار خانگی در سیره معصومین نسبت به دوره قبل از اسلام، محورهای اصلی این پژوهش می باشند. بافت اجتماعی، بایدها و نبایدها، نوع نگرش و ارزش های اجتماعی و فرهنگی، با گفتمان تقسیم کار خانگی و بالعکس، ارتباط پیچیده و چند جانبه دارند و تغییر و یا اصلاح در هر کدام، در سایر ابعاد اثر گذار است.
خلاصه ماشینی:
ارزش تقسيم کار خانگي، جنسيت و تقسيم کار خانگي از نظر وظايف حقوقي زن و شوهر ناشي از ويژگي هاي فطري و غريزي و نحوه انجام وظايف حقوقي و اخلاقي آنها ناشي از يادگيري و فرهنگ حاکم بر خانواده و جامعه ، تقسيم کار خانگي و حضور اجتماعي زن ، حضور اجتماعي زنان در صدر اسلام و چند جانبه بودن تقسيم کار خانگي در سيره معصومين نسبت به دوره قبل از اسلام ، محورهاي اصلي اين پژوهش مي باشند.
پرسش هاي تحقيق پرسش اصلي اين پژوهش از يک جهت واقعي، و از جهت ديگر تطبيقـي (گيـدنز، ١٣٨١: ٣٩) است ؛ و پرسش واقعي عبارت است از اينکه ، تقسـيم کـار خـانگي در سـيره معصـومين (علـيهم السلام ) چگونه بيان و عمل شده است ؟ و پرسش تطبيقي عبارت از اينکه چه تفاوتي بـا شـرايط فرهنگي اجتماعي قبل از آن زمان ، دارد؟ در ضمن سؤال اصلي، به سؤال هـاي فرعـي ماننـد: در سيره معصومين ؛ تقسيم کار خانگي بر مبناي جنسيت چگونه بيان و عمـل شـده اسـت ؟ و چـه تفاوتي با دوره قبل از آن دارد؟ با توجه به تقسيم کـار خـانگي، حضـور اجتمـاعي زن در سـيره معصومين چگونه ارائه شده است ؟ و در صدر اسلام ، زنان در چه زمينـه هـاي اجتمـاعي حضـور داشتند؟ پاسخ داده مي شود.
در پاسخ به اين سؤال که در سيره معصومين چه تحولي نسبت بـه حضـور اجتمـاعي زن رخ داد؟، يافته هاي پژوهش به چند نکته اشاره دارد: الف ) توزيع قدرت و حضور اجتماعي زنان : در سيره معصومين ، تقسـيم کـار خـانگي و انجـام وظايف حقوقي و اخلاقي مرد و زن در خانواده مانع حضور جدي آنان در عرصه هـاي اجتمـاعي نيست .