چکیده:
امنیت اجتماعی یکی از مهمترین نیازهای اساسی بشر است و نخستین شرط لازم برای پیشرفت و رسیدن به توسعه برای جوامع متمدن محسوب میشود. پژوهشهای مختلف نشان دادهاند که آگاهی از حقوق شهروندی از عوامل تاثیرگذار بر امنیت اجتماعی است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه نقش حقوق شهروندی در امنیت اجتماعی شهروندان است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محققساخته با حجم نمونه 400 نفر در بین شهروندان 15-65 سال کلانشهر تهران در سال 1398 انجام شده است. روش نمونهگیری، خوشهای چندمرحلهای است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که بین حقوق شهروندی و ابعاد آن (حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق اجتماعی) با امنیت اجتماعی رابطه معنادار مستقیمی وجود دارد. همچنین نتایج مدل رگرسیون نیز بیانگر آن است که 27 درصد از تغییرات یا واریانس امنیت اجتماعی توسط سه متغیر حقوق مدنی، حقوق سیاسی و حقوق اجتماعی قابل تبیین است. همچنین قویترین پیشبینیکنندههای متغیر امنیت اجتماعی به ترتیب متغیرهای، حقوق سیاسی، حقوق اجتماعی و حقوق مدنی میباشند.
خلاصه ماشینی:
از سوي ديگر ميزان آگاهي افراد از حقوق و تعهداتشان و شيوه هاي فعال شـدن آنها در جامعه ميزان تحقق شهروندي و ارتقاي مشارکت آنها نقش موثري دارد پس براي اينکـه حقوق شهروندي موثر باشد شهروندان بايد حقوق خود را بشناسند تـا در جهـت تحقـق نظـم و امنيت اجتماعي جامعه به کارگيرند (حکيمي و رضاييپور، ١٣٩٤).
امنيت اجتماعي امنيت عبارت است از اطمينان خاطري که بر اساس آن افراد در جامعه اي که زندگي ميکنند نسبت به حفظ جان ، حيثيت و حقوق مادي و معنوي خود بيم و هراسي نداشته باشند (بـوزان ، ١٣٧٨: ٢).
نسبت بين حقوق شهروندي و امنيت اجتماعي به عقيده بوزان ١ عواملي که ميتوانند هويت يک جامعه را تهديد کنند ممکن است از سرکوب آزادي بيان تا مداخله در قابليت هاي آن براي ابراز هويت خود متغير باشند.
در پژوهش حاضر، حقوق شهروندي شامل حقوق و وظايف و مسئوليت هاي افراد جامعه و داراي شاخص هايي چون حقوق مدني (آزادي بيان و انديشه ، برابري در برابر قانون ، و جز آن )، حقوق اجتماعي (برابري در فرصت ها، استفاده از خدمات مختلف ، و جز آن )، و حقوق سياسي (حق رأي، مشارکت در امور سياسي، و جزآن ) است و شهروندان بايد به آن ها آگاه باشند و به آن ها تمايل نشان دهند و آن ها را به کار گيرند.
اين يافته در راستاي يافته هاي پژوهش هزارجريبي و صفري شالي (١٣٨٩) اسـت کـه در پژوهش خود نشان دادند براي شکل گرفتن امنيت اجتماعي در جامعه ، لازم است که شهروندي تعريف و رعايت گردد.
Hmilton, nd, Citizenship Criticl Consept, London: Routledge.