چکیده:
بیان مسئله: گسترۀ حوزه نمای شهری عرصهای است برای دستهبندی میدانهای حکومتی و غیرحکومتی تهران که شباهتها و تفاوتهای گوناگونی را در این زمینه پدید میآورد. تحلیل شباهتها و تفاوتها میتواند ویژگیهای خاص و عام میدانهای حکومتی و غیرحکومتی تهران را در حوزههای نمای شهری آشکار سازد. مطالعة مقایسهای، راهکاری برای تحلیل چگونگی و چرایی تفاوت میدانهای حکومتی و غیرحکومتی تهران در گستره نمای شهری با وجود شباهتهای ارائه میدهد. دیگر پژوهشگران حوزههای نمای شهری، با رویکرد منظر تاکنون برای یک مطالعه مقایسهای در میدانهای تهران به کار نبستهاند.
هدف: این مقاله بر آن است تا چگونگی و چرایی تفاوتها و شباهتهای پدیدآمده در حوزه نمای شهری را مورد تحلیل قرار دهد.
روش تحقیق: این پژوهش از نوع کیفی و براساس هدف کاربردی است. مقاله پیشروی برای نخستینبار روش مطالعۀ مقایسهای میدانهای حکومتی و غیرحکومتی تهران را در حوزۀ نمای شهری مورد تحلیل قرارمیدهد. پژوهش بر پایۀ دادههای کتابخانهای از یکسو و دادههای میدانی از سوی دیگر استوار است. از این روی پس از به دستآوردن دادهها، فرمهای گوناگون و اشکال به کاررفته در ساختار معماری و نما از لحاظ چگونگی چینش در کنار یکدیگر نسبتهای طولی و عرضی، شکل مورد استفاده، مورد مقایسه قرارخواهد گرفت و تاثیرات این شکلها در نماهای میدان به دست خواهد آمد.
نتیجهگیری: تحلیلهای انجامشده آشکار ساخت که نظامهای شکلدهندۀ میدان منتج از تناسبات ابعاد و سطوح بازشوها، جانمایی آنها و هندسه نما بوده که متاثر از کارکرد و جانمایی آن میدانهاست. این نظامها هرچند ممکن است درصورت خود در طول تاریخ میادین ایرانی دچار تغییراتی شده باشد، لیکن از لحاظ محتوا تا چند دهۀ اخیر تداوم داشته است و میتواند بهعنوان مجموعه شاخصهایی جهت طراحی مورد استفادۀ معماران منظر و شهرسازان قرارگیرد.