چکیده:
بررسی تغییرات سطح آب دریاچهها به منظور حفاظت آنها به لحاظ اهمیت، ماهیت و موقعیت این مجموعههای آبی و بهعنوان یک میراث طبیعی در سالهای اخیردر بین کشورها در سطح ملی و منطقهای جایگاه ویژهای پیدا کرده است. بحران خشک شدن دریاچه ارومیه با وسعتی حدود نیم میلیون هکتار به عنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران، با توجه به تبعات آن، تبدیل به یک مسئله ملی شده است. با توجه به تغییرات بارش و دما و رخداد خشکسالیها و ترسالیهای شدید در این حوضه و ویژگیهای مرفولوژیک آن (شیب کم سواحل) سطح تراز آن دچار نوسانات و تغییرات زیادی میشود. بطوریکه در سالهای اخیر توسعه طرحهای منابع آبی و بهویژه احداث سدهای مخزنی بر روی رودخانههای منتهی به دریاچه، تاثیر زیادی بر ورودی آب و درنهایت تراز آب آن داشته است. در این تحقیق به منظور ارزیابی تغییرات مساحت دریاچه ارومیه از دادههای چند زمانه ماهوارهای لندست 7 و 8 (شامل سنجندههای ETM+ و OLI) در بازه زمانی سالهای 2001 تا 2019 مورد استفاده و پردازش قرار گرفت و نوسانهای سطح آب دریاچه در دورههای زمانی مختلف استخراج شد. نتایج حاکی از آن است که مساحت دریاچه ارومیه از 4346. 71 کیلومتر مربع در سال 2001 به 2285. 76 کیلومتر مربع در سال 2015 سیر نزولی داشته و با افزایش در سال 2019 به 3705. 88 کیلومتر مربع رسیده است. نوسانات آب دریاچه نیز از سال 2001 تا 2015 حدود 47. 39 درصد کاهش و تا سال 2019 به میزان 38. 32 درصد نسبت به سال 2015 افزایش یافته است.
Investigating the changes in the water level of the lakes in order to protect them in terms of the importance, nature and position of these water bodies and as a natural heritage in recent years between countries at national and regional level has gained special importance .The drying crisis of Lake Urmia with an area of about half a million hectares as Iran's largest inland lake has become a national issue due to its consequences. Due to the changes in precipitation and temperature and the occurrence of severe droughts and wetlands in this basin and its morphological features (low coastal slope) its elevation level is subject to many fluctuations and changes .In recent years, the development of water resources projects, and in particular the construction of reservoir dams on the rivers leading to the lake, has had a major impact on the water inlet and ultimately its water level.In this study, we used and processed Landsat 7 and 8 satellite weather data (including ETM + and OLI sensors) from 2001 to 2019 to evaluate the changes in the Urmia Lake area. Different time periods were extracted. The results show that the area of Lake Urmia declined from 4346.71 sq km in 2001 to 2285.76 sq km in 2015 and increased to 3705.88 sq km in 2019. Lake water volatility also declined by 47.39 percent from 2001 to 2015 and by 38.32 percent by 2019, according to the report.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق به منظور ارزيابي تغييرات مساحت درياچه ارومیه از داده های چند زمانه ماهوارهای لندست 7 و 8 (شامل سنجنده های ETM+ و OLI) در بازه زمانی سالهای 2001 تا 2019 مورد استفاده و پردازش قرار گرفت و نوسانهاي سطح آب درياچه در دورههاي زماني مختلف استخراج شد.
فناوري سنجش از دور به عنوان بهترين وسيله براي آشكارسازي و ارزيابي تغييرات شناخته شده است چرا كه با پيشرفتهاي انجام گرفته در اين فناوري و توليد تصاوير ماهوارهاي با قدرت تفكيك طيفي و مكاني بالا و همچنين انواع فنون پردازش تصوير ميتوان تغييرات كاربري را برآورد نموده و نسبت به مديريت آنها اقدام نمود (فيضيزاده و حاجي ميررحيمي،1387).
جدول 1- مشخصات تصاویر ماهوارهای مورد استفاده به تصویر صفحه مراجعه شود سپس تصحیح رادیومتریک تصاویر در نرم افزار ENVI صورت گرفت سپس بازسازی تصاویر معیوب سنجده ETM+ با استفاده از روش رگرسيون خطي وزني انجام گرفت (نجف زاده و همکاران، 1396) و در ادامه شاخص نرمال شده پوشش گیاهی با استفاده از باندهای مادون قرمز و مادون قرمز نزدیک به منظور تشخیص 3 کاربری آب و خاک و پوشش گیاهی محاسبه گردید و در نهایت مساحت هر یک از کاربریها استخراج شد و در آخر با گردآوری این اعداد در یک جدول به یک روند کلی در رابطه با تغییرات سطح آب در این 19 سال گذشته دست یافتیم.
شاخص NDVI یک شاخص حساس به شرایط پوشش گیاهی است، که بطور وسیعی به منظور تخمین شاخص سطح برگ مورد استفاده قرار می گیرد و از طریق نسبت تبدیل نرمال شده بازتاب از باند مادون قرمز و باند قرمز حاصل می گردد (sharma ،2006).
Keywords: Water Level Changes, Satellite Images, Drought, Lake Urmia