چکیده:
یکی از صفات جلال الهی، فرامکانی خداوند است که ادله عقلی و احادیث گوناگون بر آن دلالت دارد. لیک تکیهگاه گزینش این حدیث، ادله چندی است. اول اینکه امامرضا در آن، بین فرامکانی خداوند و عدم خلوّ مکانی از او، همنوایی ایجاد نموده است. و دوم آنکه این حدیث که در مقام مناظره بوده گویا به طور طبیعی آیینه دیگر سخنان حضرت در این باب قرار گرفته است. و سوم عدم توجه به معرفت این بخش از مناظره امامکه در سنجش با آموزههای عهدین و اهل سنت، از مرتبه والایی برخوردار است. برآمد نوشتار پیشرو، به سبک توصیفی – تحلیلی، در بررسی سندی و دلالی، به این نتیجه رسید، که در مرحلۀ اول، سند حدیث بر پایه وثوق مخبری و براساس یگانه منبعش کتاب احتجاج طبرسی، مرسل است؛ لیک با در نظر گرفتن سند کتاب الکافی که براساس قرائنی همۀ این تک مناظره را دربرمیگیرد؛ روایت صحیح ارزیابی میشود. البته بر مبنای وثوق خبری، ده قرینه بر اعتبار حدیث دلالت دارد. ثانیا روایات امامرضا در مسئلۀ مورد بحث، مصدّق و مویّد یکدیگرند و روایت مذکور، عصارۀ بسیاری از آنهاست. ثالثا در سنجش این معرفت فرامکانی خداوند، با آموزههای عهدین و اهلسنت مشخص شد که در آموزههای آنها، گزارههای زیادی بر مکانمندی خدا وجود دارد ولی در معارف اهلبیت به ویژه امامرضا خداوند موجودی فرامکان لیک حاضر در همه مکانهاست.
خلاصه ماشینی:
واکاوي حديث «فرامکاني خداوند» از امام رضاع در مناظره با ابوقره محدث ؛ با نيم نگاهي به آموزه هاي عهدين و اهل سنت * ١ سيدعلي سجادي زاده ٢ سيدعلي دلبري ٣ محمد ميرزايي ٤ علي اکبر حبيبي مهر چکيده يکي از صفات جلال الهي ، فرامکاني خداوند اسـت کـه ادلـه عقلـي و احاديـث گوناگون بر آن دلالت دارد.
امام رضاع در برابر اين تفکر به طور کلي از دو روش تفسير قرآن به قرآن بـا ارجـاع متشابهات به محکمات قرآن و تفسير عقلي آيات اسـتفاده نمـوده اسـت (جعفـري ، ۱۳۹۵، ۵۷)، ليک در اين حديث هر چند ابوقره ادلـه باورهـاي خـود را بـه زبـان نيـاورده ليـک مي توان به طور کلي از منش او که پيشواي فرقه مجسمه است و ديگر سـؤالاتي کـه در اين مناظره مطرح کرده و رواياتي که به آن تمسک نموده حدس زد که پشتوانۀ او همان تفسير ظاهري آيات قرآن و روايات با رويکرد تکييف و تشبيه است .
قرينۀ دوم : آن است که اگر قسمت مشترک هر سه متن (عدم رؤيت خداوند) را در هر سه کتاب بسنجيم ، خواهيم ديد که اختلاف آنها در حد اختلاف نسخ گونـاگون از يک کتاب است ، اگر دقت شود تقريبا اختلاف متن احتجاج با متن الکـافي بـه انـدازٔە متن التوحيد با الکافي است ، در حالي که صـدوق روايـت را بـا يـک واسـطه از کلينـي گرفته است ، ما متن احتجاج را آورده و مواضع مورد اتفاق را با سه نقطه نشان مي دهـيم و مواضع اختلاف را تذکر مي دهيم تا اطمينان حاصـل شـود کـه مـتن منقـول از طريـق کليني و طبرسي از يک منبع نشات مي گيرد.