چکیده:
اواسط دهه ۹۰ را میتوان آغاز دوران آزادسازی مالی، بهویژه در زمینه فعالیتهای بانکی و حضور بانکهای خارجی در کشورهای در حال گذار آسیایی، اروپای شرقی و مرکزی قلمداد کرد. طراحان و نویسندگان «طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران» نیز ضمن به رسمیت شناختن حضور بانک خارجی در کشور، در خصوص مالکیت و نحوه فعالیت آن مواردی را مطرح کردهاند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به ارزیابی تاثیرات حضور بانک خارجی در جمهوری اسلامی ایران میپردازیم. نتایج بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که تاثیرات بانکهای خارجی، به مختصات کشور میزبان و ویژگیهای بانکهای آن بستگی دارد. حضور بانکهای خارجی در کشورهای کم درآمد، تنها تاثیر منفی بر اعتبارات این کشورها داشته است؛ مشکلی که میتواند در مورد کشورمان نیز مصداق داشته باشد. گذشته از آنکه حضور بانک خارجی در کشور با توجه به سوابق و شرایط فعلی اقتصاد ایران ناسازگار با قاعده نفی سبیل است. برایناساس، میزبانی از بانک خارجی در اقتصاد ایران تنها در صورت عدم تزاحم و برخورد با مصالح مهمتر (احکام حکومتی)، میتواند دارای توجیه عقلی و شرعی باشد.
The mid-1990s can be seen as the beginning of the era of financial liberalization, particularly in the area of banking activities and the presence of foreign banks in transitioning countries in Asia, Eastern Europe and Central Europe. Designers and authors of the Banking Plan of the Islamic Republic of Iran, while acknowledging the presence of a foreign bank in the country, have also raised questions about its ownership and operation. In this paper, we analyze the impact of the presence of foreign bank in the Islamic Republic of Iran by using an analytical method. The results of the survey show that the impact of foreign banks depends on the specifics of the host country and the characteristics of its banks. The presence of foreign banks in low-income countries has only had a negative impact on their credit ratings, a problem that could apply to our country as well. In addition, the presence of a foreign bank in the country is incompatible with the rule of the negation of the way given the current economic background and conditions of Iran. Accordingly, hosting a foreign bank in the Iranian economy can be rational and religiously justified only in the event of noncompliance and dealing with more important matters (government ordinances).
خلاصه ماشینی:
بررسی و ارزیابی تأثیرات اقتصادی حضور بانک خارجی در جمهوری اسلامی ایران؛با نگاهی به تجربیات کشورهای در حال گذار بر اساس قاعدۀ نفی سبیل ( محمد نصر اصفهانی / مربی گروه اقتصاد و بانكداری اسلامی دانشگاه خوارزمی mnasr121@gmail.
با توجه به اهمیت موضوع و نظر به اینکه تاکنون در این باره، در ایران پژوهشی انجام نگردیده بود، این مطالعه درصدد بررسی و ارزیابی تأثیرات اقتصادی حضور بانک خارجی در جمهوری اسلامی ایران، با نگاهی به تجربیات کشورهای در حال گذار، بر اساس اصول موضوعه اقتصاد اسلامی است.
ازآنجاکه در این پژوهش، بررسی و ارزیابی تأثیرات اقتصادی حضور بانک خارجی در جمهوری اسلامی ایران، از دیدگاه اقتصاد اسلامی مدنظر بوده است؛ در موضوعشناسی بر مبنای مطالعات، پایگاههای اطلاعاتی و گزارشهای متعدد و مبتنی بر گزارش پژوهشی کلاسنز و ونهورن (2014) و از رویکرد مجازی، استفاده شده است؛ زیرا جمعآوری اطلاعات تکتک سهامداران بانکها برای بازه زمانی و جامعه آماری بزرگ این بررسی، تقریباً غیرممکن مینمود.
در این پایگاه دادة مالکیت بانکها، چه خارجی و چه داخلی، در هر سال و برای بانکهای با مالکیت خارجی، کشور اصلی سهامداران با میزان سهم نیز مشخص شده است.
لیست بانکهای خارجی حاضر در ایران {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (منبع: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران) دستاوردهای این پژوهش، در خصوص بانکهای کشورهای در حال گذار و ایران، نشان میدهد نوع رابطة میان بانکهای خارجی با بانکهای داخلی و سیستم پولی و بانکی و نتیجة حاصل از ورود بانکهای خارجی، به مقدار زیادی بستگی به ویژگیهای بانکی و اقتصادی کشور میزبان دارد.