چکیده:
هدف پژوهش حاضر واکاوی امنیت اقتصادی و سازوکارهای تأمین آن برمبنای منابع و آموزههای قرآنی و روایی و با روش توصیفی-تحلیلی بود. در این راستا، تعامل امنیت بااستغنای مادی و اقتصادی، عوامل ایجاد و تقویت امنیت اقتصادی و نیز عوامل مخل امنیت اقتصادی در آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها حاکی از آن است که- بسیار پیش از این- در منابع قرآنی و روایی، مفهوم متطور و پیچیده امنیت اقتصادی و سازوکارهای تأمین آن، به گونهای بسیار دقیق و ملموس، مورد تبیین و تصریح قرار گرفته است و با اتکا به این رهنمودهای متّقن و عملی میتوان ضمن تمهید و تأمین امنیت اقتصادی، جامعه اسلامی و بشری را در مرزهای ایمان و نظام توحیدی، به توسعه عدالت محور و پیشرفت و تعالی مادی و معنوی رهنمون ساخت.
The major goal of this project was to explain the mechanism of providing economic security according to Quran and narrations. With this regard the associations of security with higher financial status and contributing factors to providing economic security have been argued throughout this research. The results indicate that – long back in the history- the complex concept of economic security and its mechanism was meticulously mentioned throughout the narrations and Quran. According to the research results not only it is possible to provide economic security via adapting such a practical guidance, but also the justice centered development and progression can be promoted around the Islamic human society under the dominance of monotheistic system.
خلاصه ماشینی:
یافتهها حاکی از آن است كه- بسيار پيش از اين- در منابع قرآني و روايي، مفهوم متطور و پيچیده امنيت اقتصادي و سازوكارهاي تأمين آن، به گونهاي بسيار دقيق و ملموس، مورد تبيين و تصريح قرار گرفته است و با اتكا به اين رهنمودهاي متّقن و عملي ميتوان ضمن تمهيد و تأمين امنيت اقتصادي، جامعه اسلامي و بشري را در مرزهاي ايمان و نظام توحيدي، به توسعه عدالت محور و پيشرفت و تعالي مادي و معنوي رهنمون ساخت.
از سوي دیگر، در عرصه بينالمللي استفاده از امكانات اقتصادي به عنوان يك اهرم کارساز، هم باعث ايجاد آسيبپذيري بيشتر دولتها و هم رشد افزونتر اهميت موضوع امنيت اقتصادي شده است، زيرا با جهاني شدن اقتصاد و افزايش همبستگي اقتصادي واحدها، دولتها بيش از هر زمان دیگر براي تأمين نيازمنديهاي خود به يكديگر وابسته هستند.
رعايت عدل، انصاف، میزان و نفي هرگونه ظلم و تعدي در قرآن موضوعاتي مانند نفي هرگونه تعدي، تجاوز به حقوق فردي و عمومي فرد و افراد و لزوم رعايت عدل و انصاف در تعاملات گسترده اجتماعي و به کرّات مطرح شده است که این امر ناظر بر اهميت تعامل عدالت با امنيت در كليه ابعاد آن میباشد.
استقلال، نفی سلطه و خودکفایی اقتصادی يكي ديگر از سازوكارهاي تأمين امنيت اقتصادي، دستيابي به استقلال اقتصادي استکه میتوان آن را از قاعده و آيه «نفي سبيل» استنتاج کرد، آنجا كه خداوند متعال در آية 141 سوره نساء ميفرمايد: «خداوند هرگز براي كافران بر مؤمنين راه [تسلطي] قرار نداده است»، بديهي است از جمله راههاي سلطه كفار بر مؤمنين، سلطه اقتصادي میباشد.