چکیده:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی قابلیتهای مؤثر فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICT) بر بهبود کیفیت زندگی در جوامع روستایی، با مطالعه تطبیقی روستای دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات و روستای فاقـد این مرکز انجام گرفتـه است که با توجـه به پیشرفتهای چشمگیر و قابلیتهای این فناوری و همچنین مشکلات پیش روی روستاییان، ضرورت این تحقیق بدیهی به نظر میرسد. روش تحقیق در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی و بهصورت پیمایشی انجام گرفته و برای ارائهی یک تحلیل ساختاری، از آزمونهای پارامتریک و ناپارامتریک و دیاگرام تحلیل مسیر بهره گرفته شده اسـت. جامعهی آماری مورد مطالعه در این پژوهش را ساکنین روستای قرنآباد (دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات) و روستای اصفهانکلاته (فاقد مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات) تشکیل میدهد که با استفاده از روش نمونهگیری کوکران، تعداد 114 نمونه برای روستای قرن آباد و 108 نمونه برای روستای اصفهانکلاته تعیین و به صورت تصادفی ساده انتخاب شدهاند. همچنین برای مقایسهی سطوح کیفیت زندگی در روستاهای مورد مطالعه، از مجموعهای از مؤلفهها در سه گروه از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- زیستمحیطی بهره گرفته شده است. از آزمون آماری T-test مستقل برای مقایسهی وضعیت اقتصادی روستاییان استفاده شده است که نتایج، تفاوت معناداری را تا سطح 99% بین وضعیت درآمدی و هزینهی خانوار روستاهای دارای مرکز فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و فاقد این مرکز نشان میدهد. از آزمون مانویتنی برای مقایسهی سطح کیفیت زندگی در ابعاد اجتماعی- فرهنگی و کالبدی ـ زیستمحیطی استفاده شده است که نتایج حاکی از اختلافی معنادار در رابطه با ابعاد مذکور در روستاهای مورد مطالعه میباشد، به گونهای که برای بیشتر گویهها تفاوت معنادار تا سطح 99% حاصل شده است. با توجه به دیاگرام تحلیل مسیر، مهمترین متغیر تأثیرگذار بر کیفیت زندگی روستاییان، وجود مرکز فناوری اطلاعات در روستای قرنآباد میباشد که «ضریب بتا» به دست آمده (923/0)، خود گویای این واقعیت است.
Present research has been done with the aim of discovery of effective capabilities of informative and communicative technology (ICT) in the improvement of life quality in the country societies by comparative study in one village enjoying with information technology and the other one without having this technology. The necessity of the research was, obviously, come out in this study by attention to outstanding improvements of the villagers along with capabilities of ICT, and also the problems faced by the villagers. Research methodology is analytical- descriptive and it is a kind of causal and comparative studies and it has been done by scaling. This study was done by some parameters and non-parameters through statistical tests and done by diagram analysis with the purpose of presenting structured analysisenjoying SPSS software. Population statistics is the residences of Gharnabad and Esfahankalate villages by Kokran method with114 samples for Gharnabad Village and 108 samples for Esfahankalate village and they were randomly selected. Three groups - skeletal, social and economic indicators-were used with the purpose of comparison with life quality levels in these two villages. Independent t-test was used for comparing the economic situation of these villagers. The results were shown that there is meaningful difference till 90 % level between income situations of the villages with their expenditures where the villages have ICT center and the villages do not have the center. Umanvitni test was used with the purpose of comparison with life quality level in skeletal, cultural and social dimensions. The result shows that there are a lot of differences in the mentioned dimensions in these two villages so that these differences are meaningful reached to the level of 99%. With regard to analysis way of the diagram, the most important effective variable in life quality of these villages is the existence of Information technology center in Gharnabad village where has Beta coefficient of 0.923 which shows the fact.
خلاصه ماشینی:
از آزمون آماری T-test مستقل برای مقایسهی وضعیت اقتصادی روستاییان استفاده شده است که نتایج، تفاوت معناداری را تا سطح 99% بین وضعیت درآمدی و هزینهی خانوار روستاهای دارای مرکز فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و فاقد این مرکز نشان میدهد.
نتایج آزمون کایاسکوئر برای بررسی رابطهی استفاده از مرکز ICT و ارتقای شاخصهای اقتصادی زندگی روستاییان (رجوع شود به تصویر صفحه) أخذ: مطالعات میدانی نگارنده، 1392 **: 99% معنادار اطلاعات مندرج در (جدول4)، نشاندهنده رابطه معنیدار بین میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتقای شاخصهای اقتصادی کیفیت زندگی در روستای قرنآباد است.
نتایج آزمون مانویتنی جهت مقایسه میزان تمایل به ماندگاری در روستا (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: مطالعات میدانی نگارنده، 1392 *: 95% معنیدار میانگینهای بهدست آمده از آزمون آماری مانویتنی نشان میدهد که تمایل به ماندگاری در روستای دارای مراکز فناوری اطلاعات و ارتباطات، بسیار بیشتر از روستاهای فاقد این مراکز است.
همچنین یافتههای حاصل از آزمون آماری مانویتنی برای تعیین مقایسهی میزان رضایتمندی روستاییان از کیفیت زندگی (مطابق جدول 8)، تفاوت معنادار 95% میان رضایتمندی روستاییان دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات و روستای فاقد این مرکز را از کیفیت زندگی نشان میدهد.
نتایج آزمون آماری مانویتنی برای تعیین مقایسه میزان رضایتمندی از کیفیت زندگی (رجوع شود به تصویر صفحه) أخذ: مطالعات میدانی نگارنده، 1392 *: 95% معنادار همانطور که مشاهده میشود تفاوت زیادی میان میزان رضایتمندی روستاییان دارای مراکز ICT و روستاهای فاقد این مراکز وجود دارد.