چکیده:
خصوصیات فیزیکی حوضهها از جمله ارتفاع و توپوگرافی؛ به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثرات بسیار زیادی بر فرآیند فرسایش دارند. از بین رفتن خاک به وسیله فرسایش و مسایل مرتبط به آن در حوضههای رودخانهای از مسایل بسیار مهم محیطی اخیر به شمار میرود. در انتخاب یک مدل برای بررسی تکامل حوضهها، منحنیهای هیپسومتریک به عنوان یک شاخص سنجش بهشمار میروند. منحنیهای هیپسومتری، توزیع سطوح ارتفاعی یک حوضه را از سطح آبهای آزاد میتوانند ارزیابی و توصیف نمایند. این منحنیها با ترسیم ارتفاع کل در مقابل مساحت کل حوضه ترسیم میگردند. منحنیهای هیپسومتری بیبعد واقعی و تئوریک، از جمله روشهایی است که امکان تحلیل سهبعدی از منطقه را در اختیار کاربر قرار میدهد. بر اساس نحوه قرارگیری این منحنیها نسبت به هم، موقعیت و مکان نقاط دارای فرسایش و رسوب و نهایتاً مساحت آن مشخص میشود. به منظور تجزیه و تحلیل وضعیت فرسایش و رسوبگذاری و شناخت وضعیت تکاملی حوضهها با دید مقایسهای، در سطح حوضه نچی و زیرحوضههای آن، جداول و منحنیهای هیپسومتری بیبعد محاسبه، ترسیم و مقایسه شدهاند. مقایسه سه زیرحوضه انجیران، درهوران و گاگل نشان داد که زیرحوضه انجیران، را میتوان در ردیف حوضههای در حال تعادل نسبی قرار داد. زیرحوضه گاگل نسبت به حالت تعادل در مقایسه با دو زیرحوضه دیگر فاصله بیشتری دارد و میتوان گفت که نسبت به دو زیرحوضه دیگر جوانتر است. با مشاهده منحنیهای تئوریک و واقعی حوضه نچی متوجه میشویم که کل حوضه تا اندازهای جوان است و تا حالت تعادل فاصله نسبتاً کمی دارد.
Physical characteristics such as height and topography of basin; direct and indirect effects are important on erosion process. Soil is one of the most important natural resources of each state, so it is one of the fundamental threats and problems of modern civilized man. In choosing a model for the evolution of the basin, hypsometric curves as a measure considered attending. Hypsometry actual and theoretical undimensional curves, including methods that allows three-dimensional analysis of the area to the user. The placement of these curves to each other, the positions of the sediment and erosion and eventually it becomes clear area. In order to analyze the situation and identify the developmental status of erosion and sedimentation basin with a comparative view, in the Nachy and its sub-basin level, tables and hypsometric undimensional curves are calculated, plotted and compared. Evaluate and analyze the erosion in sub Gagel showed that in the upstream sub-basin, which actual curve is located above the theoretical curve in this part of sub-basin which marker deposition. This process from height of 2100 meters to height of about 1900 meters continues. In the following, the theoretical curve is at the top of actual curves that indicate the status of erosion for this part of the sub-basin. This process continues until height of about 1500 meters which at the height of two curves close together and equilibrium is created. Compare the three sub-basin, Anjiran, Darehvaran and Gagel showed that sub Anjiran, can be placed in rows of basins in relative equilibrium. Gagel sub-basins to equilibrium compared with other more space and we can say that compared to other basins younger. By observing the theoretical and actual curves of the Nachy we realize that the whole catchment basin is somewhat young and relatively low equilibrium.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش، سعی بر آن شده است که وضعیت فرسایش و رسوب در سطح حوضه نچی و زیرحوضههای آن، مورد ارزیابی قرار گیرد که بدین منظور جداول و منحنیهای هیپسومتری بیبعد واقعی و تئوریک محاسبه و ترسیم شدهاند و از طریق آنها به ارزیابی و تحلیل وضعیت فرسایش و رسوبگذاری در سطح حوضه پرداخته میشود.
مقدار z را نیز میتوان از رابطه زیر به دست آورد: رابطه 2(رجوع شود به تصوير صفحه) شکل (2) اجزاء منحنی هیپسومتری بیبعد را نشان (رجوع شود به تصوير صفحه)%%انتهای جدول%%] شکل 2: منحنی هیپسومتری بیبعد یافتههای تحقیق بررسي پروفيل طولي رودخانه قزلچهسو نشان میدهد که بيشترين شيب رودخانه اصلي حوضه بين منحني ميزان 2000-1700 و كمترين آن بين1300-1500 متر ميباشد (شکل 3)؛ همچنین منحنیهای تئوریک و واقعی ترسیم شده برای حوضه نچی (شکل4) نشان میدهد که در بالادست، منحنی تئوریک به صورت مشخصی در بالای منحنی واقعی قرار گرفته که نشانگر فرسایش در این قسمت از حوضه است.
برای ارزیابی و تحلیل وضعیت فرسایش در زیرحوضه گاگل نیز (جدول4) محاسبه و منحنیهای هیپسومتری بیبعد واقعی و تئوریک آن (شکل 7) ترسیم شده است.
منحنیهای تئوریک و واقعی ترسیم شده برای حوضه نچی نشان میدهد که در بالادست، منحنی تئوریک به صورت مشخصی در بالای منحنی واقعی قرار گرفته که نشانگر فرسایش در این قسمت از حوضه است.
ارزیابی و تحلیل وضعیت فرسایش در زیرحوضه گاگل نشان داد که در بالادست زیرحوضه منحنی واقعی در بالای منحنی تئوریک قرار گرفته که نشانگر رسوبگذاری در این قسمت از زیرحوضه است.