چکیده:
مرمت معماری، شاخهای از هنر معماری است که بر پایه ی شناخت و مطالعه ی بناها و بافت های تاریخی به احیای فضاهای تاریخی به لحاظ کالبدی، ساختاری و عملکردی می انجامد. بناهای موجود در بافتها به لحاظ احراز هویت و تجلی فرهنگ و باورها و اعتقادات و رفتارها و مناسبات اجتماعی آن بافت از اهمیت زیادی برخوردارند. در مقاله ی پیش رو به صورت نمونه موردی سرای همدانی ها متعلق به دوره قاجار، واقع در بافت سنتی بازار قم، مورد مطالعه قرار گرفته است. بازار قم با توجه به اهمیت یافتن روزافزون مذهبی، اجتماعی و اقتصادی شهر، در راسته بازار نو و در امتداد گسترش بازار کهنه به طرف دروازه علیخانی شکل گرفت و سرای همدانی ها و چند سرای دیگر در قلب بازار نو شکل گرفت. بازسازی سراها به عنوان فضایی پرپتانسیل در شهر در قالب طرح راهبردی ساختاری و اتصال آن به بافت، در حفظ و احیای بافت تاریخی و حیات کالبدی بنا میتواند موثر باشد. در بافت تاریخی بازار قم به عنوان یک سرمایه ملیمادی و معنوی چند سرای فعال و نیمه فعال وجود دارد. سرای همدانیها یکی از این بناها میباشد که ساختار باقیمانده بنا نیز در حال تخریب است. این تحقیق، پس از شناخت بنا، به بررسی عارضه های ایجادشده و دالیل آن و درمان های احتمالی پرداخته و سپس طرح احیای بنا با توجه به قابلیت های فضایی و کالبدی و با تعریف کاربری صحیح و در خور بنای مورد نظر ارایه شده است تا از این طریق علاوه بر رفع نیازهای جامعه و تغییر دیدگاه ساکنین بافت نسبت به بناهای قدیمی، موجبات حفاظت از بنا را نیز فراهم آورد. روش تحقیق این نوشتار از جهت هدف کاربردی و از جهت روش توصیفی، تحلیلی و روش گردآوری داده ها: کتابخانه ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل: کیفی میباشد.
خلاصه ماشینی:
به تصویر صفحه مراجعه شود به تصویر صفحه مراجعه شود شكل 10- روابط فضایی بنا (ماخذ: نگارندگان،1395) شكل 11- اختلاف سطح ورودی و میانسرا (ماخذ: نگارندگان،1395) 3-2- رویکرد اقلیمی همانگونه که در بررسی جهت گیری بنا های قم گفته شد دراقلیم شهرقم بهترین فرم فرم مکعبی است– به علت داشتن کمترین اتلافات حرارتی– که جهت آن بین راستای عمود برمحورجنوب تا 35 درجه جنوب شرقی قرار گیرد والبته بهترین جهت قرارگیری جهت عمود برمحور 25 درجه انحراف ازجنوب به سمت شرق است.
تجدید حیات روستاها و شهرها حفاظت از میراث ها به تصویر صفحه مراجعه شود شکل 13- موقعیت قرار گیری بنا در بافت (ماخذ: نگارندگان،1395) 5-2- کلیات طرح مرکز صنایع دستی فضاها عملکردی پیشنهادی برای طرح احیا به شرح زیر می باشد.
بعضا بناهای موجود در بافتها به لحاظ احراز هویت و تجلی فرهنگ و باورها و اعتقادات و رفتارها و مناسبات اجتماعی آن بافت از اهمیت زیادی برخوردارند و در صورت حفظ آنها در قالب مرمت و احیا میتوانند نقش مهمی را در حفظ یک خاطره بازی کنند.