چکیده:
مهریه مالی است که به حکم قانون به مناسبت ازدواج از طرف مرد به زوجه تعلق میگیرد و به منظور حمایت از زن و حفظ ارزش و احترام اوست و نباید در مفهوم و طرز استفاده از آن مورد سوء استفاده قرار گیرد. بطور معقول انواع مختلف مهریه که بوسیله زوجین و یا توسط قانونگذار تعیین میشود باید با وضع مالی زوج هماهنگ بوده و در توان پرداخت او باشد. در مهریهای که هنگام عقد با تراضی تعیین میشود، زوج باید به اندازه توان مالی خود مهریه را بپذیرد. در صورت عدم تعیین مهر هنگام عقد، فرض بر این است که زوج هم شأن خود در بیشتر امور را انتخاب کرده و مقدار مهریه باید در توان مالی او باشد. در خصوص حق امتناع زوجه از تمکین برای دریافت مهریه نیز باید وضع مشخص مالی زوج، که مورد موافقت زوجه بوده، در نظر گرفته شود و چنانچه زوج توان پرداخت مهریه را نداشته باشد میتوان حق امتناع زوجه را به استناد وجود شرط ضمنی ساقط شده دانست. حق حبس برای زوجه را باید کلا استثنایی دانست و در موارد تردید، دایره شمول آن را محدود و تفسیر مضیق نمود.
خلاصه ماشینی:
هدف از تبیین موارد و مسائل مربوط به مهریه و ارتباط دادن آنها به سطح توانایی مالی زوج ، ارائه یک قاعده کلی در خصوص مهریه است تا در موارد ابهام یا تردید، با توجه به شرایط و اوضاع و احوال زوج بتوان با استفاده از این وابستگی و ارتباط منطقی بین مقدار مهریه و حقوق ناشی از آن با شرایط مالی زوج ، حکمی عادلانه و مطابق با اراده باطنی و صحیح طرفین صادر نمود زیرا در برخی موارد مقدار مهریه (مهرالمسمی) بصورت ظاهری و نمادین و غیرواقعی تعیین شده است و از جهت نحوه پرداخت مطبق بوده و با وجود علم طرفین به وضع مالی و توانایی زوج ، هیچ 102 هماهنگی و ارتباطی در نظر گرفته نشده است .
در بیان ضرورت انجام پژوهش میتوان به موارد متعدد زندانیان مهریه اشاره نمود که با وجود سطح و وضع مالی مشخص زوج و علم طرفین به آن ، مقدار مهریه به اندازه ایی گزاف و غیرمنطقی تعیین شده است که به کلی خارج از توان زوج دیده میشود و نحوه پرداخت آن نیر کلا غیرواقعی بوده و ناشی از عرف غلطی است که میتواند مشکل ساز باشد.
٢- اثر وضع مالی زوج بر تعیین مهریه توسط طرفین هر چند الزام مربوط به تملیک مهر را ناشی از حکم قانون میدانند که ریشه قراردادی ندارد و به همین دلیل سکوت دو طرف عقد و حتی توافق بر این که زن مستحق مهر نباشد، رافع تکلیف مرد در این زمینه نیست و با انعقاد نکاح ، زن و شوهر در وضع ویژه ای قرار میگیرند که به ناچار باید آثار و نتایج آن را متحمل شوند،ولی این اختیار و آزادی به طرفین داده شده است که راجع به نوع و مقدار مهر به هر اندازه که بخواهند با یکدیگر توافق نمایند.