چکیده:
توسل به زور در دو حوزه خارجی و داخلی قابلطرح است. قاعده ممنوعیت توسل به زور علیه دولت خارجی در حقوق بینالملل معاصر بهخوبی تثبیت شده است و دولتها حق ندارند جز در خصوص دفاع مشروع و یا مجوز شورای امنیت، علیه دولت دیگر به زور متوسل شوند. بنابراین توسل به زور ابتدایی (در برابر توسل به زور در مقام دفاع مشروع) اگر بدون مجوز شورای امنیت صورت پذیرد، اقدامی متخلفانه و خلاف مقررات حقوق بینالملل میباشد. در عرصة داخلی، توسل به زور حکومت ولو ابتدایی علیه شورشیان و مخالفان مسلح در نظام حقوق بینالملل موضوعه فعلی، امری پذیرفته شده است و منعی در این ارتباط در منشور ملل متحد وجود ندارد. در رویه دولتها نیز توسل به زور علیه مخالفان مدنی نیز به کرات مشاهده شده است. عملکرد امام علی(ع) ازجمله در جنگهای جمل، صفین و نهروان نشان از آن دارد که امام جز در مواردی که شورشیان عملاً وارد جنگ نشده بودند، از توسل به زور علیه آنان اجتناب کرده است. بهعبارتدیگر، رویه امام علی(ع) نشان از تحمل و تسامح بیشتر آن حضرت نسبت به مخالفان داخلی در مقام مقایسه با عملکرد فعلی دولتها و مقررات فعلی حقوق بینالملل موضوعه دارد.
Use of force is to be discussed in two different sections: domestic or international sphere. Prohibition of use of force is a well-established rule in contemporary International Law. States are not allowed to use of force against other states except in self-defense or Security Council authorization. Initial use of force, therefore, is in conflict of law and is considered internationally wrongful act, if it would occur without authorization of Security Council. Initial use of force in domestic sphere is permissible against armed opposing and rebels in contemporary International Law and there is no prohibition in international law in this regard. There are many cases of use of force against civil opposing in state practice. Imam Ali` (a's.) practice in wars including Jamal and Siffin has shown that Imam has refrained use of force until rebels started armed conflict. In the other words, Imam`s practice showed the tolerance of Imam towards armed oppositions in comparison of contemporary International Law.