چکیده:
پرداخت حق سنوات در زمان خاتمة قرارداد کار بهعنوان یکی از امتیازات کارگران از سال 1337 وارد نظام حقوقی ایران شده است، بهطوریکه در پایان قرارداد کار از طرف کارفرما مبلغی بهصورت کلی و یکجا به کارگر پرداخت میشود. در این مقاله ماهیت حقوقی و کارویژة حق سنوات به روش توصیفی- تحلیلی بررسی و معلوم شد که ماهیت این نهاد حقوقی با هیچیک از تأسیسات حقوقی موجود قابل تطبیق نیست و این نهاد ماهیتی خاص و مستقل دارد و کارویژة آن نیز کمک به امنیت شغلی کارگران و حمایت مالی از آنان در صورت بیکاری است. اما با وجود سایر تدابیر حقوقی مثل منع اخراج ناموجه برای حمایت از امنیت شغلی کارگران، حق سنوات جهت تأمین این منظور قاصر است و از آن باید بهعنوان وسیلهای برای حمایت مالی و درآمدی کارگران در زمان بیکاری و بازنشستگی از طریق ایجاد صندوق ویژه استفاده شود. صندوق مزبور میتواند بهعنوان مکمل بیمة بیکاری و نیز رکن دوم نظام بازنشستگی عمل کرده و برخی مشکلات مالی جویندگان کار و بازنشستگان را جبران کند.
The right to severance pay as one of the privileges of workers at the time of the termination of the employment contract since the year 1337 (SH) has entered to the Iranian legal system. Accordingly, at the end of the contract, the employer pays a lump sum to the worker. In this article, the legal nature and function of severance pay was examined by descriptive-analytic method and it recognized that the nature of this legal entity is not applicable to any existing legal entities and this institution is of a special and independent nature and its specific task is to help provide job security for workers and provide them with financial support in the event of unemployment. However, despite other legal measures such as the prohibition of unjustified dismissal to protect workers job security, severance pay is not enough to meet this purpose; it should be used as a means of financial support and income for unemployed workers and retirement through the creation of a special fund. This fund cans complete both the unemployment insurance and operates as second pillar of the pension system and compensates some of the financial problems of job seekers and retired people.
خلاصه ماشینی:
ازاين رو اين سؤال قابل طرح است که جايگاه و نقش حمايتي حق سـنوات در روابـط کـار چيست ؟ پژوهش حاضر به روش توصيفي - تحليلي در پي پاسخ به پرسش هـاي مزبـور اسـت و علاوه بر بيان شرايط و موارد بهره مندي کـارگران از حـق سـنوات بـه تجزيـه وتحليـل ماهيـت و کارکرد آن نيز خواهد پرداخت .
هدف اين تحقيق نيز افزودن بر غناي ادبيات حقوقي در حوزة روابط کار و صنعت و ارائۀ راهکاري براي افزايش کارايي حق سنوات بـه موقـع بيکـاري و بازنشسـتگي به عنوان طرحي کمکي براي برنامه هاي بيمۀ بيکاري و بازنشستگي است .
البتـه حـق سـنوات در کشورهايي که نظام تأمين اجتماعي خطرهاي بيکاري را از طريق بيمۀ بيکاري جبران ميکنـد، هنوز به شکل ضعيف تري حفظ شده است که علت اين امر را نيز مقاومت اتحاديه هاي کارگري و تلقي حق سنوات به عنوان حق مکتسب در برابر خطرهاي بيکاري است ، و به نوعي آن را مکمـل ساير برنامه هاي حمايتي بيکاران مي دانند (٢٠٠١:١٤٣ ,Pissardes).
در نقد اين توجيه مي توان گفت که اگر حق سنوات به کارگري پرداخـت شـود کـه مطـابق قوانين بيمۀ اجتماعي سنوات لازم براي بازنشستگي را تکميل کرده يا در اثر حادثۀ ناشي از کار، دچار ازکارافتادگي شده ، تلقي اين پرداختي به عنوان پاداش پايان کار مي تواند صادق باشد، اما در مورد نظام هاي حقوقي که پرداخت حـق سـنوات محـدود بـه قسـم خاصـي از خاتمـۀ قـرارداد نميشود، اين تحليل کارساز نيست .