چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی روند اصلاح تقویم رسمی ایران به تقویم هجری شمسی در 1304ش است. قبل از انقلاب مشروطیت معمولاً در جامعه از تقویمها و سالشماریهای متعددی چون تقویم هجری قمری، گاهشماری دوازده حیوانی و از بروج آسمانی استفاده میشد. این امر باعث بهوجود آمدنِ مشکلات متعددی در تطبیق دادن تقویمها میشد و همچنین موجب بروز اختلافات بسیاری در تقویمها میشد و هم در معاملات اقتصادی مشکلات فراوانی به وجود میآمد. روش این پژوهش توصیفی مبتنی بر اسناد و مدارک آرشیوی و منابع اصلی است و در پی پاسخی مناسب به سؤال اصلی این پژوهش است که زمینهها، اهداف و روند اصلاح تقویم هجری شمسی چه بود و چگونه اتفاق افتاد؟ یکی از آنها، قانون محاسبات عمومی بود که در مجلس شورای ملی دوم به تصویب رسید و بهموجب آن در محاسبات دولتی از تقویم هجری شمسی استفاده شد. از دیگر زمینهها، فعالیت فرهنگی روزنامۀ کاوه بود. تقیزاده مقالاتی در بارۀ لزوم اصلاح تقویم و استفاده از تقویم هجری شمسی نگاشت تا اینکه در پنجمین دورۀ مجلس شورای ملی، تقیزاده که یکی از نمایندگان مجلس بود طرح تغییر اسامی ماهها را مطرح کرد. این طرح در 11 فروردین 1304ش به تصویب رسید هرچند برخی منابع تغییر تقویم را به رضا شاه منسوب میکنند.
The purpose of the present study is to investigate the modification process of the official Solar Hijri Calendar of Iran in 1925. Before the Constitutional Revolution in Iran, various calendars, such as the Hijri Lunar calendar, were used. Consequently numerous problems, including the implementation of calendars, and there were many differences in the calendars, many problems with the mobility of the AH calendar months in economic transactions. The method of this research is descriptive-analytical and is based on archival documents. Following the appropriate answer to the main question of this research, what were the context, goals, and process of reforming the Solar Hijri Calendar and how it happened? One of the grounds for this reform, the general calculation law was adopted by the National Assembly of the Second National Assembly and was used in the calculations of the Hijri calendar. In other areas the cultural activity of the Kaveh newspaper was very effective. Seyyed Hassan Taqizadeh wrote articles about the necessity of reforming the calendar and using the Solar Hijri Calendar, until the fifth parliamentary term, Taqizadeh, a member of the parliament, proposed the change of names formonths.This idea was approved on 31.March 1925.
خلاصه ماشینی:
اسدالله خان ١ يکي از نمايندگان اظهار داشت که احتياجي به اين طرح نيست زيرا در لايحۀ قانون محاسبات عمومي که به مجلس پيشنهاد شده است ، قيد شده که از سال بعد تاريخ رسمي، شمسي خواهد شد و به همين علت طرح وحيدالملک تصويب نشد (مشروح مذاکرات مجلس شوراي ملي، دورٔە ٢، جلسۀ ٨٢، (١٢٨٩/١/٣١)).
کار نبرده اند؟ چرا از بروج آسماني حمل و ثور که بلژيکيها١ آن را به واسطۀ عدم آشنايي با عادات و آداب ملي و تاريخي در ادارات دولتي معمول کرده اند، استفاده کردند؟(روزنامۀ کاوه، دورٔە قديم ، ش ۵‐۶، (١٢٩۵/١/٢٩)، ص ٣) تقيزاده در ٢١فروردين ١٣٠٠ش /١٠آوريل ١٩٢١م مقاله اي با عنوان «نوروز و تقويم ايراني» در روزنامۀکاوه به چاپ رساند و در اين مقاله بازهم به اين موضوع پرداخت که با داشتن تقويمي به ارشاد بلژيکيهاکه با آداب ملي ما بيگانه هستند، وقتي سال قمري را در معاملات منسوخ کردند، چرا به جاي صفر و جمادي و شوال عربي، سرطان و عقرب و دلو نجومي را انتخاب کرده و از ماه هاي فارسي استفاده نکرده اند؟ چرا در بعضي از ادارات ايران ، تاريخ فرنگي را استعمال ميکنند که اين نهايت بي قيدي است ؛ زيرا دليلي ندارد يک ملتي تاريخ مذهبي خود را کنار گذاشته و تاريخ مذهبي ديگري را قبول کند.
پيشنهاد اين است مجلس شوراي ملي با تصويب ماده واحده اي ، دولت را مکلف سازدکه از آغاز نوروز، تاريخ رسمي ايران را به ترتيب سال هاي شمسي قديم از ماه فروردين تا اسفند ادامه دهد و از ذکر سنوات ترکي و بروج احتراز نمايد.