چکیده:
هدف مقالة پیش رو بررسی جامعهپذیری و بهطور خاص جامعهپذیری یا اجتماعی شدن سیاسی است. جامعهپذیری به
معنای همسازی و همنوایی فرد باارزشها، هنجارها و نگرشهای گروهی است یا به مفهوم دیگر، اجتماعی شدن فراگردی
است که بهواسطه آن هر فرد، دانش و مهارتهای اجتماعی لازم برای مشارکت موّئر و فعال در زندگی گروهی و اجتماعی
را کسب میکند. مجموعه این ارزشها، هنجارها، نگرشها، دانشها و مهارتها، فرد را قادر میسازد که با گروهها و افراد
جامعه، روابط و کنشهای متقابل داشته باشد. فراگرد اجتماعی شدن، آمری مستمر و بهنوعی مادامالعمر است. جامعهپذیری
سیاسی یعنی انتقال فرهنگ سیاسی از نسلی به نسل دیگر و یا شکلگیری ایستارها و هنجارهای سیاسی فرد در جامعه.
جامعهپذیری سیاسی را میتوان جریانی مستمر در تمام طول زندگی دانست که طی آن، شخصیت سیاسی افراد شکل
میگیرد. این نوع از جامعهپذیری و یا به تعبیر دیگر فرهنگ پذیری سیاسی، همان انتقال فرهنگ سیاسی از نسلی به نسل
دیگر است. در تحقیق پیش رو مفهوم اجتماعی شدن سیاسی موردبررسی قرارگرفته و عوامل، پیشفرضها و کارکردهای
آن ارائهشده و همچنین جامعهپذیری سیاسی در جامعه ایران مورد کنکاش قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
بهطورکلی جامعهپذیری سیاسی با گرایـشهای توجـیهی مردم از مسائل و وقایع سیاسی ارتبـاط دارد و مقوله ای است که توجه را به کیفیت شناخت سیاسی، اعتقادات و ارزشهای یک شهروند متوسط جلب میکند؛ مثلاً یک شهروند از دولت خود چه انتظاراتی را دارد؟ آیا به پشتیبانی از قوانین، احکام و مقررات مملکتی تمایلی نشان می دهد؟ و تحت چه شرایطی؟ برخی معتقدند که جهت گیری های اساسی بدست آمده در اوایل زندگی، بعدها جهت گیری ها و عقاید سیاسی صورت گرفته افراد را شکل می دهند، و این که این جهت گیری ها و اعتقادات ماندگار هستند.
3- پیشفرضهای اجتماعی شدن سیاسی موضوعات جامعهپذیری سیاسی چند پیش فرض را در بر دارد: * نخستین پیش فرض این است که در کشورهای مختلف ، شهروندان نسبت به رهبران و ساخت های سیاسی خود احساس مختلفی دارند و عقاید گوناگونی را ابراز میکنند.
- مدرسه: برای مدت طولانی استدلال می شد كه آموزش مدنی و برنامه درسی بهطور گسترده تر تقریباً هیچ تاثیری بر نگرش دانش آموزان نمی گذارد (Langton and Jennings 1968) اما غیرقابل انکار است که مدرسه نیز به مانند خانواده تاثیرهای آشکار و پنهانی را بر روند جامعهپذیری سیاسی افراد برجای میگذارد.
همگی در فرایند جامعهپذیری سیاسی بالاخص در شرایط حساس و ویژهای چون دفاع مقدس، تهاجم فرهنگی، راهپیماییها، انتخابات و سایر جنبه های مشارکت اجتماعی و سیاسی ملت ایران را به حضور گسترده در صحنه دعوت کردهاند؛ گروههای همسالان، در واقع تأثیر این عامل را میتوان در مراکز آموزشی و دانشگاهی بین جوانان و نوجوانان در طی این سه دهه در شرایط مختلف سیاسی جامعه در این نظام از نظر رفتار سیاسی موردبررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد.