چکیده:
از دیرباز درباره این که آیا سورههای ضحی و انشراح و یا فیل و قریش یک
سوره را تشکیل میدهند یا سورههای مستقلی هستند، اختلاف نظر وجود داشته
است. در این مقاله ضمن بررسی روایات و دیدگاههای فقها و مفسران سعی
میشود، به این سئوال پاسخ داده شود. حاصل بحث این است که ادله پیشینیان
وحدت آن سورهها را ثابت نمیکند و آنها بر بیش از این دلالت ندارند که
رواست، سورههای ضحی و انشراح و یا سورههای فیل و قریش را در یک
رکعت از نماز قرائت کرد.
خلاصه ماشینی:
ج. شیخ در تفسیر خود هیچ روایتی را در این زمینه نقل نمیکند؛ اما در تهذیب و همچنین استبصار تنها یک روایت را نقل میکند که بر پایه آن امام صادق(ع) در یک رکعت از نماز صبح دو سوره والضحی و المنشرح را قرائت کردند.
شیخ در مقام جمع دلالی میان روایت اول و سوم، روایت سوم را حمل بر نماز نافله کرده است؛ در حالی که در روایت سوم تعبیر «صلی بنا» آمده است و این دلالت دارد، بر این که نماز به جماعت بوده و روشن است که بر طبق مذهب امامیه نماز نافله را نمیتوان به جماعت برگزار کرد؛ پس نمیتوان گفت که امام صادق(ع) در دو رکعت نماز نافله، دو سوره والضحی و المنشرح را قرائت کرده است(همان).
به فرض آن که - چنان که شیخ گفته است ـ روایت اول را قبول کنیم و آن را محور حکم قرار دهیم، این روایت بیش از این چیزی به ما نمیگوید که جمع میان دو سوره والضحی و المنشرح در یک رکعت مانعی ندارد؛ اما از کجای این عمل امام صادق(ع) وجوب جمع میان دو سوره فهمیده میشود؟ اشاره به این نکته نیز خالی از فایده نیست که ظاهرا بنا به نظر فقهای شیعه قرائت دو سوره بعد از قرائت سوره حمد در نماز واجب کراهت دارد و این نظر مبتنی بر روایاتی است که از ائمه(ع) نقل شده است(همان).