چکیده:
بررسی علل و پیامدهای تظاهرات انقلابی دانشگاهیان و فرهنگیان همدان در روز سیام
مهرماه 1357. شرح رویدادها و وقایع این روز و ارائه آمار و اسامی از کشتهها و
مجروحین این روزها که بوسیله مأموران رژیم به خاک و خون کشیده شدند. ارائه
اعلامیههای تظاهرات کنندگان در این روزها و اعلام حمایتهای روحانیون و مراجع از
این حرکت انقلابی مردم همدان.
خلاصه ماشینی:
در روز سیام مهر ماه، دانشآموزان دبیرستان دخترانه آذر هنگام خروج از دبیرستان به سر دادن شعار علیه رژیم پرداختند؛ روزنامه آیندگان در این باره نوشت: «همدان دیروز (سی مهر) روز پر آشوبی را گذراند و تظاهرات خشونت بار دانشآموزان دبیرستانهای این شهر به سرعت گسترش یافت و با تیراندازی ماموران سه نفر شهید و بیش از بیست نفر مجروح شدند، در پی تظاهراتی که در دبیرستان دخترانه پروین اعتصامی به عنوان اعتراض به آتش زدن کتابخانه مسجد جامع کرمان برپا شده بود، برخوردی میان ماموران انتظامی و تظاهر کنندگان درگرفت که به خیابانهای شهر کشیده شد، بدنبال آن دانشآموزان دبیرستانهای پسرانه پهلوی و ابنسینا در خیابان خواجه نصیرالدین اجتماع کردند و علیه رژیم شعارهایی سر دادند و سپس به سوی میدان مرکزی شهر (امام خمینی فعلی ـ پهلوی سابق) سرازیر شدند و در مسیر حرکت خود سینماها و چند بانک را به آتش کشیدند.
»[1] جامعه روحانیت همدان در روز سیزده آبان اعلامیهای مفصل راجع به حوادث سی مهر ماه این شهر و وقایع بعدی صادر نمود: «بسمه عز شانه ان الله عزیز ذو انتقام» «جامعه روحانیت همدان جهت آگاهی بیشتر ملت شریف ایران خاصه مردم متدین همدان ضمن ابراز تأثر از وقایع اسفبار همدان و اظهار تشکر از همبستگی کلیه طبقات مردم، مبادرت به صدور اعلامیه زیر مینماید: از روز یکشنبه 30 مهر ماه 1357 دانشآموزان دبیرستانهای همدان و دیگر مردم تظاهرات آرامی به عنوان اعتراض به حمله اهانتآمیز پلیس به دختران دبیرستانی بر پا کردند که با مداخله مسلحانه غیر قانونی قوای انتظامی عده بسیاری کشته و مجروح شدند، متعاقبا در روز دوشنبه اول آبان ماه جمعیتی متشکل از همه طبقات مردم جهت اعتراض به اعمال وحشیانه عمال رژیم در مقابل دادسرای همدان اجتماع کردند و با ارائه اسناد و مدارک دادستان همدان؛ شهربانی را مقصر شناخته و علیه آن اعلام جرم نموده بود و در روز سهشنبه دوم آبان ماه با شرکت قریب یکصد هزار نفر راهپیمایی آرام و بسیار شکوهمند با _________________________________ [1].