خلاصه ماشینی:
"نمودار زیر به اختصار شیوه ایشان را نشان میدهد: حدوث عالم اثبات وجود خداونداثبات قدرت و اختیار خداوند براساس مهمترین استدلالی که در اغلب کتابهای معتبر کلامی مورد توجه است، جهان طبیعت ــ که متکلمان از آن به «عالم اجسام» تعبیر میکنند ــ مجموعهای است متناهی که اجزای این مجموعه به دلیل حرکت یا سکونی که دارند همگی حادث زمانیاند؛ در نتیجه کل عالم اجسام یا جهان طبیعت نیز حادث زمانی است (نصیرالدین محمد الطوسی 1407: 170).
برای نمونه، درباره مسئله آغاز، بر فرض آنکه بپذیریم جهان به سبب آفرینش آفریدگار در زمان گذشته آغاز شده است، آنگاه میتوانیم بگوییم که از نظرگاه ما، این امر، چیزی شبیه به همان انفجار بزرگ است که اکنون کیهانشناسان درباره آن سخن میگویند، ولی این به معنای «تأیید مستقیم» یا ایجاد یک «پیوند وثیق» نخواهد بود (رابرت جان راسل 1989: 188).
درباره «رویکرد هماهنگی» باید بگوییم اگرچه این دیدگاه از جهت عدم پذیرش شیوه تأیید مستقیم و نیز کافی ندانستن موضع بیطرفی، و همچنین پذیرش برخی هماهنگیهای احتمالی، به شیوه «تبیین متقابل» نزدیکتر است؛ اما بهنظر میرسد با تأمل در مطالب گذشته آشکار شود که مفاد نظریه انفجار بزرگ بر فرض دلالت بر آغاز زمانی جهان، با مفاد تبیینهای حکمت متعالیه شباهت ندارد و از این نظر نمیتوان مواردی را که «مک مولین» برای «هماهنگی» شاهد آورده است، پذیرفت .
Theology and Cosmology beyond the Big Bang Theory, in: Science and Religion: One World-Changing Perspectives on Reality, edited by J.
Contemporary Cosmology and It''''s Implications for the Science - Religion Dialogue, in: Physics, Philosophy and Theology: A Common Quest for Understanding, edited by R."