خدا در علم جدید

"آیا هنوز این امکان هست که سلسله مراتب کیهانی مشتمل بر ناپیوستگی‌های هستی‌شناختی یا «سطوح» نوظهور را تأیید کنیم بدون آنکه به نحوی از شواهد علمی واضح در باره مبنای فیزیولوژیک حیات و ذهن چشم بپوشیم؟ بدون توسل به حیات‌گرایی عمدتا بی‌اعتبار شده گذشته، آیا می‌توان ایده دینی یک جهان ذومراتب را که در آن ماده، حیات، ذهن و خدا به ترتیب در وضعیتی جامع‌تر، و از لحاظ وجودی متمایز، قرار دارند پذیرفت؟ در سال‌های اخیر، افکار عالم فیلسوف میکائیل پولانی طرحی را فراهم کرده است که الهیون آن را برای تدوین پاسخ به چالش تحویل‌گرایی زیست‌شناختی مفید یافته‌اند. پس این سؤال باقی می‌ماند که اهمیت نظریه تکاملی برای شناخت خدا و رابطه جهان با خدا چیست؟ الهیات تکامل این رویکرد، کیهان‌شناسی تکاملی را به عنوان چیزی مطلقا گریزناپذیر برای تفکر ما در باره خدا به نحوی کامل و از لحاظ عقلانی قابل احترام در زمان حال می‌داند و معتقد است که تفکر تکاملی به ما اجازه می‌دهد خدا را عمیقا مربوط به جهان در نظر بگیریم، و در باره خودمان بر اساس رابطه خویشی با سایر خلقت فکر کنیم، و آن اعتقاد فرجام‌شناختی دین کتاب مقدس را در افق کیهان‌شناسی قرار می‌دهد. تعبیر جدید کانت از اکویناس، چنان که در تامیسم متعال بود، اکنون نه تنها به علت نارسایی در باره واقعیت‌های سیاسی وجود انسانی مورد نقد قرار گرفته است، بلکه به همان اندازه به این دلیل مهم است که «بازگشت به ذهن» به عنوان نقطه شروع برای تفکر کلامی، ایده فراگیرتر «ذهنیت طبیعت» را نادیده می‌گیرد و منابع کافی برای پایه‌گذاری الهیاتی زیست‌محیطی ندارد."