چکیده:
وجود واژههای چند معنا و همنام در هر زبانی فهم متن را دچار مشکل میکند. از آنجا که قرآن به زبان بشری نازل شده وجود این نوع واژهها در آن امری اجتنابناپذیر است. قرآن پژوهان در گذشته با عنوان وجوه و نظایر و مشترک لفظی به بررسی این نوع واژگان قرآنی پرداختهاند. در زبانشناسی جدید بافت زبانی و فرا زبانی برای تشخیص مفهوم واژههای هم معنی و چند معنی مورد توجه قرار گرفته است.
در این مقاله ابتدا به نقش بافت در معنی بخشی به واژه از دیدگاه زبانشناسی جدید پرداخته شده سپس دو واژه همنام «بشاره» و «اغواء» در بیش از ده ترجمه فارسی قرآن مطالعه شده تا از خلال آن دقت مترجمان به نقش بافت در مفهوم واژه ارزیابی شود.
The existence of multi-meaning and homonymous words in every language makes the texts hard to understand. Since the Qur'an is revealed in human language, the existence of such words in it is inevitable. In the past, the Qur'an researchers would examine these kinds of Qur'anic words under the rubrics of aspects and homologues (wujūh wa naẓā’ir) and homonyms. In modern linguistics, the lingual and paralinguistic context is taken into consideration for identifying a homonymous or multi-meaning word. First, in this article, the role of context in giving a meaning to the word from the linguistic viewpoint is dealt with. Then, the two homonyms of "bishāra" and "ighwā" are studied in more than ten Persian translations of the Qur'an in order to evaluate thereby the accuracy of the translators in realizing the role of context in the meaning of a word.
خلاصه ماشینی:
"از سوی دیگر حتی بدون توجه به بافت فرهنگی مخاطبین اولیه قرآن، از بافت زبانی یعنی کلمات پیرامونی واژه «بشر» میتوان دریافت که این واژه در زنجیره این عبارت نمیتواند به معنای مژده و نوید باشد، چگونه ممکن است بشر به معنای مژده باشد در حالی که گیرنده خبر (با شنیدن آن) رویش سیاه میشد و خشم خود را فرو میخورد و به خاطر این خبر ننگ آور از قوم خود دور شده به فکر فرو میرود که آیا او را زنده به گور کند و یا وجود ننگین دختر را تحمل کند.
47 از این رو مفهوم «بشر» در آیه سوره زخرف نه میتواند مطلق خبر باشد و نه میتواند مژده دادن باشد، بنابراین میتوان برای آیه 17 سوره زخرف ترجمه زیر را پیشنهاد کرد: ترجمه پیشنهادی: چون خبر ناخوشایند دختر دار شدن را به کسی میدهند چهرهاش سیاه میشود و اندوه خود را فرو میخورد؛ در حالی که ایشان دختر را به خداوند نسبت میدهند.
اما به راستی کدام یک از مفاهیم در زنجیره گفتار آیه و با موقعیت و بافت زبانی و غیر زبانی این آیه و آیات پیرامونی تناسب بیشتری دارد؟ بعضی از پژوهشگران با توجه به اینکه یکی از معانی واژه غوی - فرو افتادن است معتقدند مفسرین و مترجمینی که کلمه «أغویتنی» را به فریفتن و گمراه کردن تفسیر و ترجمه کردهاند از معنای حقیقی دور افتادهاند."