چکیده:
نوشتار حاضر از چگونگی مواجهه قرآن با فرهنگ ها و سنت های عصر نزول سخن می گوید. در باور نویسنده، قرآن به چهار روش با فرهنگ زمان نزول مواجهه کرده است:
1- فرهنگ گزینی
2- تایید و تثبیت فرهنگی
3- فرهنگ زدایی
4- جایگزینی
نویسنده با آوردن نمونه های متعدد به توضیح هر یک از روشهای چهارگانه پرداخته و در بخش فرهنگ زدایی از مسائلی چون قاطعیت در نفی عناصر منفی، اقدام های عملی در فرهنگ زدایی، روش های تدریجی، عدم تشبه به بیگانه، بحث کرده است.
The present article deals with the way the Qur'an confronted the cultures and traditions of the revelation era. According to the writer, the Qur'an has confronted the culture of the revelation era in four ways: 1. culture selection, 2. culture confirmation and establishment, 3. deculturation, and 4. substitution. Giving various examples, the writer explains each of the four procedures separately. Concerning deculturation, he discusses issues such as decisiveness in denying the negative elements, practical measures in deculturation, gradual procedures, and non-assimilation to the aliens.
خلاصه ماشینی:
"امام علیهالسلام فرمود: پنداری تو ساعتی را نشان میدهی که هر که در آن، به سفر رود بدی به وی نرسد و از ساعتی میترسانی که اگر در آن، راه سفر پیش بگیرد، زیان وی را در میان خویش گیرد؟ هر که تو را در این سخن راستگو پندارد، قرآن را دروغ انگارد و در رسیدن به مطلوب و دور کردن آنچه ناخوش است و نامحبوب، خود را از خدا بی نیاز آنچه بدان راه دریا و بیابان را بیابید که این دانش، به غیب گویی میکشاند - و غیب را جز خدا نداند - منجم چون غیبگوست و غیبگو چون جادوگر و جادوگر چون کافر است و کافر در آذر، به نام خدا راه بیفتید!39 قرآن و معصومان علیهمالسلام نه تنها در برخورد با باورها و سنتهای خرافی و گناهان و ضد ارزشهای حاکم، به مبارزه جدی پرداختند، بلکه در مقابل برخی سنتهای غلط که به نوعی با آداب فردی و اجتماعی مغایرت داشت، سکوت نکردند و دست به اصلاح و دگرگونی زدند.
به عنوان نمونه در روایتی میخوانیم: به عقیل بن ابی طالب که همسری از بنی جشم برگزیده بود، گفتند: «بالرفاه والبنین» او گفت: این چنین نگویید، بلکه مانند پیامبر صلیاللهعلیهوآله بگویید: «اللهم بارک لهم و بارک علیهم»75 از جمله آداب و سنن اجتماعی عرب جاهلی این بود که به منظور شادباش و تهنیت، برای شخصی که ازدواج کرده بود آرزوی تولد فرزند ذکور میکردند و با بر زبان آوردن اصطلاح «بالرفاه و البنین» میزان توجه و علاقه خود به فرزند پسر را نشان میدادند."