چکیده:
مترجمان و نظریه پردازان ترجمه به سه گروه تقسیم می شوند: الف: متن محوری، ب: مولف محوری، ج: مخاطب محوران، گروه نخست با محور قرار دادن متن در پی عرضه معنای لغوی واژگان و جملات به مخاطب هستند. گروه دوم در پی فهم پیام و مراد مولف و انتقال آن به مخاطب می باشند. گروه سوم مخاطب ترجمه را ملاک می دانند و متن را برابر با خواسته ایشان ترجمه می کنند. ترجمه نویسان قرآن بیشتر متن محور می نمایند.
ایشان بیشتر برابریابی می کنند و با ترجمه تحت اللفظی پایبندی شدید خود را به متن ابراز می کنند، این گروه خود به دو دسته تقسیم می شوند: عده ای در ترجمه آیات برابرها را در قالب زبان مبدا می ریزند و شماری دیگر واژگان زبان مقصد را در قالب دستوری زبان مقصد قرار می دهند و از تغییر شکل متن مبدا نگران نیستند. در میان متن محوران برخی مترجمان مولف محور نیز هستند. برای نمونه ابوبکر عتیق نیشابوری در ترجمه برخی آیات مولف محور می نماید. مولف محوران مراد خداوند را گاه در داخل پرانتز می آورند و گاه در داخل قلاب و... برخی از مترجمان قرآن در برگردان آیات از باورهای خویش سود می برند، اما همین گروه از یک رویه ثابتی در ترجمه پیروی نمی کنند. گاه برخی آیات را به گونه ای ترجمه می کنند که سازگار با باور ایشان نماید و گاه از بار خود در ترجمه سود نمی برند و آیات ناسازگار با باورهای خویش را ترجمه تحت اللفظی می کنند.
Translators and translation theorists are divided into three groups: a. text-oriented, b. author-oriented, and c. reader-oriented. Taking the text as pivotal, the first group seeks to present the lexical meaning of the words and sentences to the readers. The second group seeks to understand the message and the intention of the author and to transfer it to the readers. The third group takes the readers as criterion and translates the text to their demand. Translators of the Qur'an mainly appear to be text-oriented. They more often look for equivalents and display their strong loyalty to the text by literal translation. The latter itself is divided into two groups: one group cast the equivalents in the mold of the source language and the other cast the words of the source language in the grammatical mold of the target language, not being concerned about the transformation of the source language. There are also some author-oriented translators among the text-oriented. For example, Abū Bakr ‘Atīq al-Nayshābūri seems to be author-oriented in translation of some verses. The author-oriented translators refer to God's intention sometimes in parentheses and at other times in brackets, etc. Some of the translators of the Qur'an enjoy their own beliefs in the translation of the verses; however, they do not follow a constant procedure in translation. Sometimes, they translate some verses in such a way that seems to fit their own beliefs; and sometimes they do not enjoy their own beliefs and translate literally the verses that are inconsistent with their beliefs.
خلاصه ماشینی:
"مترجمانی که از ترجمه تحت اللفظی بهره میبرند، بیشتر متن محور دیده میشوند؛ چه اینکه در برگردان خود به مخاطبان ترجمه و هم چنین به مراد پدید آورنده قرآن که این کتاب را برای فهم و درک و هدایت تمام انسانها به وجود آورده است، توجه نمیکنند و با محور قرار دادن متن برگردان، آیات را تنها در قالب زبان مبدأ میآورند و به اصطلاح آیات را ترجمه تحت اللفظی میکنند.
» جلال الدین مجتبوی نیز در ترجمه «او لما اصابتکم مصیبة قد أصبتم مثلیها قلتم أنی هذا قل هو من عند أنفسکم إن الله علی کل شیء قدیر» (آل عمران/165) یک مؤلف محور جلوه میکند و توضیحاتی را در میان دو خط فاصله و قلاب میآورد: «و آیا چون آسیبی به شما رسد که دو چندانش را - در جنگ بدر -[به دشمن[ رسانده بودید میگویید: این از کجاست ؟ بگو به آن از سوی خودتان است ـ که بر خلاف قرآن پروردگار سنگر را رها کردید- همانا خدا بر همه چیز تواناست» در میان مترجمان معاصر برخی بیشترین توجه را به مراد و مقصود پدیدآورنده قرآن دارند و از پرانتزها و قلابها و خط فاصلههای بسیار بهره میبرند و شماری مؤلف محوری کمتری دارند و بعضی اصلا متمایل به مؤلف محوری نیستند؛ برای نمونه فیضالاسلام، الهی قمشهای، مکارم شیرازی و ...
در برابر این مترجمان سنی، شماری از ترجمه نویسان شیعه که عصمت پیامبران از صغایر و کبائر را باور دارند برگردانی سازگار با باورهای خویش از آیه عرضه میدارند و تعدادی دیگر افکار خود را در ترجمه دخالت نمیدهند و آیه را چونان مترجمان اهل سنت ترجمه میکنند."