چکیده:
حقوق معنوی به مزایای قانونی و غیرمادی اطلاق میشود که به شخصیت پدیدآورندهء یک اثر فکری وابسته است.بسیاری از مقررات بینالمللی و قوانین داخلی کشورها برای پدیدآورنده آثار ادبی و هنری،حقوق معنوی را شناسایی کردهاند که برخی از آنها دایمی بودن و برخی دیگر محدود بودن مدت حمایت از حقوق معنوی را پذیرفتهاند.در مورد حقوق مرتبط(مجاور) برخی کنوانسیونها و پیمانهای بینالمللی اساسا به حقوق معنوی نپرداختهاند و قوانین کشورهایی نیز که حقوق معنوی را در خصوص حقوق مرتبط پذیرفتهاند آنها را محدود به موارد خاصی کردهاند.
در این مقاله پس از بیان مبنا و مصادیق حقوق معنوی،جایگاه آن را حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط(مجاور)در قوانین فعلی مالکیت فکری ایران بررسی میشود.همچنین پیشنویس لایحه مالکیت ادبی و هنری،حقوق مرتبط و قوانین چند کشور خارجی به همراه مقررات کنوانسیونهای مرتبط نیز مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"همچنین ازآنجاکه لایحه پیشنویس قانون حمایت از مالکیت ادبی و هنری ایران در سازمان ثبت اسناد و املاک تهیه شده و به تازگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد بازنگری قرار گرفته است،جایگاه حقوق معنوی در این لایحه نیز بررسی خواهد شد و مفاد آن با قوانین فعلی ایران و دیگر مقررات مقایسه میشود.
قانون کپی رایت انگلستان(1988)نیز حمایت از حقوق معنوی را در مورد دارندگان حقوق مرتبط پیشبینی نکرده است؛اما با ملحق شدن این کشور به معاهده اجرا و آثار صوتی وایپو برای اجراکنندگان حقیقی،قایل به حق حرمت نام و خود اثر شده است.
ماده 21 این سند پس از برشماری حقوق مادی اجراکننده،در بند 3 خود مقرر میدارد: «صرفنظر از حقوق مادی اجراکننده و حتی پس از انتقال حقوق مذکور،اجراکننده در خصوص اجراهای زنده شنیداری خود و اجراهایی که در رسانههای صوتی ثبت شدهاند حق خواهد داشت که نامش بهعنوان اجراکننده ذکر شود به استثنای مواردی که حذف نام او به اقتضای روش استفاده از اجرا لازم باشد و همچنین حق خواهد داشت در برابر هرگونه تحریف،ناقصسازی یا هرگونه تغییر شکل اجرا که به شهرت او لطمه وارد کند اعتراض نماید.
بهموجب بند 3 ماده 21 این لایحه«جدا از حقوق مادی اجراکننده و حتی پس از انتقال حقوق مذکور،اجرا کننده در خصوص اجراهای سمعی زنده خود و اجراهایی که ضبط شدهاند حق خواهد داشت که نامش بهعنوان اجراکننده ذکر شود به استثنای مواردی که حذف نام او به اقتضای روش استفاده از اجرا لازم باشد و همچنین حق خواهد داشت در برابر هرگونه دخل و تصرف،تحریف یا هرگونه تغییر شکل اجرا که به شهرت او لطمه وارد کند اعتراض نماید."