چکیده:
پس از تسلط انگلیسیها بر سرزمین اوده در شمال هند در سال 1276ه.ق، شیعیان برای رویارویی با شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جدید، بیش از گذشته به فعالیتهای فرهنگی روی آوردند و با تأسیس مراکز علمی به سبک جدید، موجب ایجاد تحولی مهم در میان شیعیان شبه قاره هند شدند. مراکزی همچون مدرسه ناظمیه، سلطان المدارس، مدرسه الواعظین و شیعه کالج از مراکزی هستند که در این چارچوب از اواخر سده نوزدهم میلادی و به ویژه در سده بیستم میلادی، فعالیت خود را در اوده آغاز کردند.
این مراکز که نمونهای از کوشش برای کنار هم نهادن روشهای سنتگرایانه و نوگرایانه هستند در گستره جغرافیایی وسیعی از شبه قاره هند، دانشآموختگانی تربیت کردند که به عنوان مبلغ، واعظ و خطیب در حوزههای مختلف اجتماعی و فرهنگی به شکلی فعال حضور یافتند و مجموعهای از مدارس دینی را بر اساس مبانی مذهب شیعه در شبه قاره هند پدید آوردند. نوگرایان شیعی با بهره گرفتن از نظام آموزشی انگلیسی در این مراکز، جامعه شیعه را با علوم جدید آشنا ساختند
Following the domination of the England in Awadhland located in the north of India (1276 A. H), Shiites got involved with cultural activities to deal with the social, cultural and political conditions and by the establishment of scientific centers with a new style, they provided the ground for the development of important change among the Shiites of India. The centers such as Nazemiyeh, Sultan ol-Madares, Madresat ol-Vaezin and Shi’a College initiated their activities in this framework from the late 19th century (A.C) particularly in the 20th century in Awadh. These centers being considered as the samples of uniting the traditional and innovative methods in the geographical extension of India trained graduates that participated as preachers in various social and cultural domains and accordingly, they developed a collection of religious schools based on the bases of Shiite religion in India. Taking advantage of English educational system in these centers, the Shiite modernists made the Shiite community familiar with the new sciences
خلاصه ماشینی:
این مراکز که نمونه ای از کوشش برای کنار هم نهادن روش های سنت گرایانه و نوگرایانــه هســتند در گســتره جغرافیــایی وســیعی از شــبه قــاره هنــد، دانش آموختگانی تربیت کردند که به عنوان مبلغ ، واعظ و خطیب در حـوزه هـای مختلف اجتماعی و فرهنگی بـه شـکلی فعـال حضـور یافتنـد و مجموعـه ای از مدارس دینی را بر اساس مبانی مذهب شیعه در شـبه قـاره هنـد پدیـد آوردنـد.
٤. روزنامه اخبار شحعه اثناعشری، ج ۲، ش ۵۵، ص ۶-۷؛ چودهری، «اوده کی چند ممتاز علما»، مجل-ه نحا دور، ص ۶۰-۶۲؛ رضوی، حق نما، ص ۲۰؛ مرزا جعفر حسین ، قدیم لکهنو کی آخری بهار، ص ۲۳۰- ۲۳۶؛ محمود احمد، تاریخ امروهه ، ص ۱۴۴-۱۴۶؛ رضوی، «قوم کـا ایـک مایـه نـاز سـرمایه ؛ ابـوالعلا، مدرسه سلطان المدارس لکهنو»، مجله اصلاح ، ج ۱۲، ش ۲، ص ۵۳؛ مبارکپوری، قاض-ی اطه-ر، ص ۴۳؛ مجله هندوستانی حوزات علمحه نمبر.
ابوالحسن معروف به ابوصاحب و نجم الحسن در دهه های آخر سده نوزدهم مـیلادی، موفق به این کار شدند و اولین بار، ساختمانی برای مدارس دینی در شـبه قـاره هنـد بـه نام های جامعه ناظمیه و سلطان المدارس تأسیس گردید٢ و تا ١٩٠٥م ، حدود ده ها مدرسه دینی شیعه در اوده تأسیس شدند، اما هیچ کدام ، آموزش و پرورش خوبی نداشـتند.
ک: عبدالحسن نقوی، دستورالعمل مدرسه مشارع الشرائع ، ص ۱۴-۱۵؛ مرتضی حسین ، «مولانا علی حیدر قبله طاب ثـراه »، مجل-ه اص-لاح ص-دی نمب-ر، ص ۱۸۳- ۱۸۴؛ مجله الواعظ ، ص ۶۸-۶۹، لکهنو، ج ۸۳، ش ۲؛ Rizvi, Syed Sajmul Raza, shia madaris of awadh: historical development and present situation, p.