چکیده:
کشور ایران همواره از تجربه تلخی در مناسبات خود با انگلستان برخوردار بوده است. انگلستان همزمان در سه حوزه اروپایی، انگلیسی ـ امریکایی (انگلو ـ امریکن) و انگلیسی، روابط خارجی خود را با جمهوری اسلامی ایران تنظیم میکند. باتوجهبه تنشها و اختلافات موجود میان ایران و امریکا در سه دهه گذشته و فقدان مناسبات دیپلماتیک رسمی میان این دو کشور و نیز اتحاد نزدیک و یا روابط ویژة امریکا و انگلیس، نقش و قدرت تأثیرگذاری حوزه انگلو ـ امریکن بر سیاست خارجی انگلستان نسبت به ایران از اهمیت ویژهای برخوردار میشود. پژوهش حاضر از روش ترکیبی روندپژوهی و سناریونویسی استفاده نموده و آینده نفوذ انگلستان در جمهوری اسلامی ایران را در افق 2025 مورد نقد و ارزیابی قرار میدهد. بدینمنظور، به بررسی نفوذ این کشور از زمان انقلاب اسلامی ایران در سال 1978 پرداخته و نفوذ انگلستان در ایران، اتفاقات، رویدادها و تعاملات ایران و انگلستان را در سالهای پس از آن تاکنون بررسی شده است. همچنین به بررسی نفوذ انگلستان در ایران با رویکرد امنیتی در بازه زمانی مذکور براساس محورهای اقتصادی، سیاسی، مذهبی و فرهنگی ـ اجتماعی پرداخته و آن را نقد و بررسی نموده و معنیداری این چهار مؤلفه با نفوذ انگلستان در ایران بررسی شد. درپایان، براساس سناریوهایی مربوط به محیط امنیتی ایران از سال 2017 تا سال 2025، چند سناریوی عمده طراحی شد که این سناریوها شامل مؤلفههای خوشبینانه، بیطرفانه و بدبینانه درقالب فرصتها و چالشهای تغییر در محیط راهبردی ایران، تغییر در محیط راهبردی منطقهای ایران، الگوهای مدیریت منازعه و الگوهای تعاملی که در موضوع نفوذ انگلستان در ایران وجود دارد، آمده است.
Iran has always suffered from an unpleasant experience in its relations with the England. The United Kingdom always regulates its relations with the Islamic Republic of Iran through three approaches: European, British-American (Anglo-American), and English. Given the tensions and differences between Iran and the United States over the past three decades and the lack of formal diplomatic relations between the two countries, and due to the close and special ties between England and America, the Anglo-American influence on the England’s policy toward Iran has been considerable. This research employs a mixed method including trend analysis and scenario writing with the aim of studying the future of the British influence on the Islamic Republic of Iran on the horizon of 2025. To this end, we have studied the influence of this country since the Islamic Revolution of Iran in 1978, and the events, incidents and interactions between Iran and England in the years since then. The British influence in Iran through a security approach based on economic, political, religious and cultural-social axes in the same period were criticized and the significance of these four components was investigated. Finally, based on investigations related to Iran's security environment from 2017 to 2025, several major scenarios were designed, including optimistic, neutral and outlook in the form of opportunities and challenges to change in Iran's strategic environment, change in Iran's strategic regional environment, conflict management models and interactive patterns in terms of British influence in Iran.
خلاصه ماشینی:
آنچه که در اين تحقيق مورد پرسش و پاسخ قرار خواهد گرفت اين است که آينده نفوذ انگلستان در جمهوري اسلامي ايران از ديدگاه امنيتي در افق ٢٠٢٥ به چه صورت است و چگونه محقق خواهد شد؟ براساس مطالعات انجام شده و يافته هاي پژوهش ، به اين سؤال پاسخ خواهيم داد.
علت اصلي اين امر را بايد برآيند تأثيرگذاري متقابل چند عامل و متغير مهم دانست : سياست خارجي و منافع تاريخي بريتانيا در رابطه با منطقه و ايران ؛ فرصت ها و مزيت هاي ايران براي اتحاديه اروپا؛ سياست خصمانه امريکا نسبت به ايران و تأثير آن بر روابط اروپا با ايران و نقش انگلستان در ارتباط ميان دو سوي آتلانتيک (اروپاي دنبال روابط با ايران و امريکاي دنبال انزواي سياسي ايران ).
اين مقياس با استفاده از فرمول زير محاسبه ميشود: که در آن : حاصل جمع مربعات انحراف هاي Rj ها از ميانگين Rj ها برابر است با: مجموع رتبه هاي مربوط به يک عامل = Rj تعداد مجموعه هاي رتبه ها (تعداد داوران ) = k تعداد عوامل رتبه بنديشده = N حداکثر حاصل جمع مربعات انحراف ها از ميانگين Rj ها = (يعني حاصل جمع s که درصورت وجود موافقت کامل بين k رتبه بندي مشاهده ميشد) فن دلفي براساس نظريات خبرگان در دور اول که به بررسي تأثير و اهميت عوامل مؤثر بر نفوذ انگلستان در ايران پرداختند، ٢٢ گويه در چهار عنوان اصلي نفوذ سياسي، نفوذ مذهبي، نفوذ اقتصادي و نيز نفوذ فرهنگي و اجتماعي از مقالات ، کتب و نوشته هاي بررسيشده اقتباس شد.
مطالعات انجام شده در اين تحقيق نشان داد که عوامل سياسي مؤثر در نفوذ انگلستان در ايران با رويکرد امنيتي در سال هاي ٢٠٢٥ ـ ١٩٧٩ عبارتند از: جنگ و تروريسم ، احزاب سياسي و انتخابات و تأثير بر منطقه و اتحاديه اروپا.