چکیده:
در تحلیل رابطه بین سنت و مدرنیته با محوریت ارزش های سنتی و مدرن، برخی اندیشمندان بر این باورند که در فرآیند تحقق مدرنیته بعضی از عناصر سنتی ساختار فرهنگی جامعه در هم شکسته می شوند. با توجه به اینکه جامعه ما آهنگ توسعه و تحول را با سرعتی زیاد در پیش گرفته است، پاسخ به این سوال ضروری به نظر می رسد که در حال حاضر وضعیت عناصر سنتی نظام فرهنگی در جامعه ایران چگونه است؟ پژوهش حاضر با اتخاذ رهیافت تطبیقی و بکارگیری داده های حاصل از موج چهارم پروژه بررسی ارزش های جهانی، علاوه بر مطالعه خانواده گرایی و دینداری به عنوان عناصر سنتی نظام فرهنگی جامعه ایران (در سطح خرد) همچنین به مقایسه آن با سه دسته از کشورهای جهان (بر مبنای سطح توسعه انسانی آنها) پرداخته است (سطح کلان). نتایج تحقیق حاکی از این است که: 1ـ در ایران سالخوردگان، کم سوادان و فقیران بیشتر از جوانان، دانشگاهیان و ثروتمندان به آموزه های سنتی خانواده پایبندند و تجانس بیشتری در این خصوص دارند. 2ـ از بین متغیرهای مستقل تحقیق فقط تحصیلات دارای قدرت پیش بینی میزان دینداری افراد در ایران است. 3ـ در چالش بین سنت و مدرنیته در ایران، ماندگاری عناصر سنتی در عرصه دین بیشتر از عرصه خانواده است. 4ـ در سطح کلان، بین تجانس فرهنگی در حوزه عناصر سنتی و سطح توسعه انسانی کشورها رابطه معکوس وجود دارد، یعنی در فرآیند مدرنیته، تجانس فرهنگی جای خود را به تشتت آراء در حوزه عناصر سنتی فرهنگ می دهد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اینکه جامعۀ ما آهنگ توسعه و تحول را با سرعتی زیاد در پیش گرفته است،پاسخ به این سؤال ضروری به نظر میرسد که درحال حاضر وضعیت عناصر سنتی نظام فرهنگی در جامعۀ ایران چگونه است؟پژوهش حاضر با اتخاذ رهیافت تطبیقی و بکارگیری دادههای حاصل از موج چهارم پروژۀ بررسی ارزشهای جهانی،علاوه بر مطالعه خانوادهگرایی و دینداری به عنوان عناصر سنتی نظام فرهنگی جامعه ایران(در سطح خرد)همچنین به مقایسه آن با سه دسته از کشورهای جهان(برمبنای سطح توسعه انسانی آنها) پرداخته است(سطح کلان).
نوشتار حاضر با علم به اهمیت موضوع،به بررسی تجربی رابطه ارزشهای سنتی و مدرن در ایران در هر دو سطح خرد و کلان پرداخته است که در این راستا خانواهگرایی و دینداری به عنوان شاخصهای ارزشهای سنتی نظام فرهنگی مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته است.
طرح ارزشهای جهانی در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی با مسؤولیت تقی آزادارمکی در سطح ملی در طول دو سال متغیرهای تحقیق:در پژوهش حاضر در سطح خرد متغیرهای سن،تحصیلات و درآمد و در سطح کلان،میزان توسعۀ کشورها(برمبنای شاخص توسعه انسانی1 )به عنوان متغیر مستقل و خانوادهگرایی و دینداری به عنوان عناصر سنتی نظام فرهنگی و به صورت متغیرهای وابسته مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
در مقاله حاضر با استفاده از نظریه نوسازی و تأکید بر مکتب فکری سوم دو مؤلفۀ سنتی خانوادهگرایی و دینداری به عنوان میراث فرهنگی دوره پیش صنعتی در ایران در مقایسه با دیگر کشورهای جهان مورد مطالعه قرار گرفته است تا نوع رابطه بین آنها به دست آید."